فرايند ورود اسلام به قم در قرن نخست هجري

Entry Process of Islam into Qum In the First Century A.H.

اين مقاله به فرايند ورود اجباري يا اختياري اسلام به شهر قم مي پردازد و در صدد است از يك سو نظريه پذيرش اجباري اسلام توسط اهالي قم را رد نمايد و از سوي ديگر ايده پذيرش آسان و از سرآگاهي اسلام از سوي قمي ها را نقد كند. در اين نوشته نكته هاي زير بررسي شده است: الف) قمي‌ها مقاومت‌هاي سختي در برابر عرب‌ها از خود نشان دادند، ليكن اين بدان معنا نيست كه اسلام نيز به زور و اكراه وارد فرهنگ مردم قم شد. ب) اسلام پذيريِ قمي ها در همه جا از سر منطق و تامل و تفكر نبوده است بلكه عوامل ديگر رواني، اجتماعي، اقتصادي و سياسي نيز در اسلام پذيري آنها موثر بوده است. ج) پذيرش اسلام ضرورتاً به معناي پذيرش فرهنگ عربي نبوده است، بلكه هسته اسلام به صورت متن (قرآن) در ميان قمي‌ها، رسوخ كرد و آنها توانستند اين متن وحياني را بخوانند، فهم كنند، تفسير كنند، و سرانجام آن را متناسب با داشته‌هاي انساني خود درآميخته و به حقيقت آسماني اسلام، عينيت فرهنگي ببخشند.

This article is going to criticize both theories of forcefully entry, and of kindly entry, of Islam into Qum. Three points will be proved through this article: a) Arab triumph in Qum was difficult and Qumian people resisted Muslims, but this does not mean that Islam entrance to Qum was by force and violence ; b) in addition to knowledge and comprehension factor, there were social, economical and psychological matters that played a key role in conversion to Islam; c) a great reception of Islam does not necessarily require acceptance of Arab culture by Qumian people, and d) some cultural grounds and historical events caused the formation of Shiʹa in Qum