نقد كهن‌الگويي منظومه بانوگشسب‌نامه

Archetypal Critique of Banu Goshasp Nama

یكی از رویكردهای مهم نقد آثار ادبی، نقد كهن‌الگویی است كه ریشه در نقد روان‌شناسی ژرفانگر دارد. این رویكرد كه بر پایه اندیشه‌های كارل گوستاو یونگ شكل گرفته است، به بررسی انواع كهن‌الگوها در ضمیر ناخودآگاه بشر اختصاص دارد. به اعتقاد یونگ، علت تكرار مضمون‌های اسطوره‌ای را باید در نوعی تجربه همگانی جست‌وجو كرد كه در همه نسل‌ها تكرار شده است. منظومه بانوگشسب‌نامه سرشار از كهن‌الگوهای مختلف است. بانوگشسب الگوی صورت مادر مثالی است كه برای رسیدن به فردیّت، مراحل و موانع بسیاری را پشت سر می‌گذارد. وی به نبرد با سایه‌های درون خود در قالب نخچیر كردن و مبارزه با خواستگاران انیرانی می‌پردازد‌ تا به خودیابی و یكپارچگی شخصیّت دست یابد. هدف نگارندگان این پژوهش تحلیل شخصیّت بانوگشسب براساس آرای یونگ و بررسی كهن‌الگوهایی چون فرآیند فردیّت یافتن، سایه و ماندالا در آن است.

One of approaches in critique of literary texts is archetypal criticism that is rooted in depth-psychological criticism. Based on thoughts of Carl Gustav Jung, that approach studies the different kinds of archetypes that rest in unconscious. According to Jung, due to a common and general experience, mythical themes are repeated in all generations. Banu Goshasp Nama, a Persian epic composed of 900 verses by an unknown poet from the 11th or 12th century, demonstrates different archetypes. Banu Goshasp is an ideal "mother archetype" that overcomes obstacles and realizes her individuality. By fighting with her inner shadows, hunting and battling with her Aniran suitors, she fulfills her personality and gains self-recognition. The present article is to criticize Banu Goshasp Nama from archetypal critique point of view, based on the thoughts of Jung and archetypes like shadow and mandala and process of individualizing.