استفاده از تركيب جمعيت و الگوي پراكنش بي مهرگان كفزي، به منظور ارزيابي زيستي و پايش كيفيت آب رودخانه شاهرود (استان قزوين)

ارزيابي زيستي منابع آب با استفاده از بي مهرگان كفزي يكي از مناسب ترين و مرقوم به صرفه ترين روش هاي مطالعات اثرات انساني بر پيكره ي اكوسيستم آبي است. در مطالعه حاضر، به منظور ارزيابي زيستي رودخانه شاهرود (استان قزوين) تركيب جمعيت بزرگ بي مهرگان كفزي اين رودخانه بررسي شد. جهت نمونه برداري از كفزيان، 8 ايستگاه تعيين شد و نمونه گيري ، به صورت فصلي و با استفاده از نمونه بردار سوربر با سه تكرار در هر ايستگاه و به مدت يك سال به انجام رسيد. نمونه هاي استحصالي در محلول فرمالين 4% فيكس و جهت شناسايي و شمارش به آزمايشگاه منتقل شدند. در مجموع تعداد 11636 نمونه از موجودات كفزي شناسايي شدند كه شامل 32 جنس از 31 خانواده ، 9 راسته، 5 رده و 4 شاخه بودند. از مهمترين اين كفزيان به ترتيب فراواني ميتوان به Trichoptera (27/42%)، Diptera (77/23%) ، Ephemeroptera (64/16%) و Pelecoptera (74/11%) اشاره كرد. از ايستگاه هاي بالادست به طرف پايين دست؛ مقادير شاخص هاي زيستي _ جمعيتي و فراواني ارگانيزم هاي حساس كاهش و فراواني ارگانيزم هاي مقاوم افزايش يافت. شاخص زيستي BMWP/ASPT در ايستگاه 4 (06/7) بيشترين و در ايستگاه 8 (51/3) كمترين مقدار را داشت به گونه اي كه در ايستگاه هاي 2 و 8 كه به ترتيب فاضلاب هاي مزارع كشاورزي و شهري - صنعتي را دريافت ميكردند كيفيت آب تنزل يافت. بر اساس ميانگين سالانه شاخص زيستي BMWP/ASPT (51/5) كيفيت كلي آب در رودخانه شاهرود در طبقه آب هاي با آلودگي اندك قرار گرفت.