ويژگي هاي نقوش و آرايه هاي جلد هاي قرآن عصر قاجاريه

كتابي كه با تجليد نفيس و مزين به نقش هاي بديع و ظريف تذهيب، گل و بته،گل و برگ، گل و مرغ،كتيبه يا كتابه هاي زيباي آيه هاي مقدس همراه با بسترهاي رنگين متنوع در لچك و ترنج و سرترنج باشد، ضمن تشويق بيشتر خواننده در خواندن و مطالعه ي كتاب، روح آدمي را به آرامش و نشاط و حضور در تصاوير خيال انگيز بهشت خدا دعوت مي نمايد. اين ها ويژگي هايي بوده است كه در جلد هاي قرآن قاجاري به نيكويي مشاهده مي شود. در اين دوران پر شكوه تجليد- به ويژه جلد سازي روغني- جلد هاي قرآن كريم و ديگر كتاب هاي ديني چنان با جلال و شكوه از هنرهاي تذهيب عالي و نقش گل و بته و مرغ الهام گرفته است كه گويي پرندگان زيبا و رنگين طبيعت با شادي و شعف نويد بهشت خدا را در لا به لاي بوستان قرآن كريم پاي كوبان مي خوانند. اين مقاله مي كوشد تا ضمن بررسي و تطبيق جلد هاي نفيس قرآني موجود در گنجينه هاي داخل و خارج كشور، به شناسائي، تحليل و طبقه بندي ويژگي هاي آرايه هاي به كار رفته در جلدهاي قرآن عصر قاجار بپردازد. طبق بررسي هاي صورت گرفته در اين مقاله، اگر چه برخي نگاره هاي مورد استفاده در جلدهاي قرآن عصر قاجار نظير ترنج و لچك، گل و مرغ، گل و بته، گل و برگ، بته جقه، اسليمي و ختائي، خوشه انگوري و شمايل پيامبر (ص) و معصومان (ع)، ارمغان زيباي دوره هاي پيشين است، ولي اين نگاره ها هرگز تكرار محض از زمان هاي پيشين نبوده، بلكه هر كدام در قالب بدعتي حيرت انگيز در خلق جلدهاي نفيس قرآن پديد آمده اند. اهداف مقاله: 1.بررسي ويژگي هاي نگاره هاي جلدهاي قرآني عصر قاجار. 2.تحليل و طبقه بندي ويژگي هاي آرايه هاي به كار رفته در جلدهاي قرآن عصر قاجار. سوالات مقاله: 1.براي نگاره هاي جلدهاي قرآن عصر قاجار چه ويژگي هائي را مي توان قايل شد؟ 2.- نگاره هاي جلدهاي قرآن عصر قاجار با وجود دارا بودن مشتركات با دوران پيش از خود، چه ويژگي هاي متمايزي دارد؟