تبيين عوامل موثر در بحران‏زايي و مديريت مرزهاي ايران و پاكستان

Explanation of Effective Factors on Crisis- Creation and Management of Iran and Pakistan Borders

مرزهاي بين‏المللي به عنوان خطوطي كه موجوديّت‏هاي سياسي را از يكديگر جدا مي‏كند داراي اهميت ويژه‏اي هستند و كشورها تلاش زيادي را براي كنترل آنها انجام مي‏دهند. اما تهديدهايي كه از سوي مرز متوجه كشورها مي‏شود تنها با كنترل امنيتي و انتظامي خط مرزي رفع نمي‏گردد و در اينجاست كه مديريت مرزها اهميت پيدا مي‏كند. مديريت مرزها شامل فعاليّت‏هاي سياسي، اقتصادي، عمراني نيز مي‏شود و علاوه بر خط مرزي، مناطق مرزي را نيز در بر مي‏گيرد. ايران در شمار كشورهايي است كه داراي بيشترين همسايه است و عوامل متعدد داخلي و نابساماني سياسي و اقتصادي در كشورهاي همسايه مشكلات زيادي را در راستاي كنترل و مديريت مرزها ايجاد كرده است. به‏ گونه‏اي كه مي‏توان برخي از مرزهاي ايران را بحران‏زا ناميد. اين موضوع در مرزهاي شرقي و به ويژه مرزهاي ايران و پاكستان نمود بيشتري يافته است به گونه‏اي كه به رغم تلاش‏هاي انجام شده توسط نهادهاي ذيربط، در زمينه‏ي مديريت مرزها اقدامات مطلوبي صورت نپذيرفته است. در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي-تحليلي به بررسي عوامل موثر در بحران‏زايي و همچنين مديريت مرزهاي ايران و پاكستان مي‏پردازيم. هدف نگارندگان پاسخگويي به اين پرسش است كه: عوامل موثر در بحران‏زايي مرزهاي ايران و پاكستان كدامند؟ و ايران براي مديريت مرزهاي خود با پاكستان با چه چالش‏هايي روبرو است؟ نتايج بررسي نشان داد كه ويژگي‌هاي مرز از جمله تاريخچه مرز، نحوه‌ي شكل‏گيري و نوع مرز به همراه توان مديريتي كشور در عرصه امنيتي و انتظامي و ويژگي‌هاي فرهنگي و اقتصادي مناطق مرزي و همكاري‏هاي كشور همسايه از عوامل موثر در بحران‏زايي و همچنين مديريت مرزهاي ايران و پاكستان است. ضعف اقتصاد محلي، ضعف فرهنگي در مناطق مرزي، ناهمگوني با فرهنگ غالب كشور، نفوذ بنيادگرايي و تروريسم و نابساماني اقتصادي و سياسي همسايگان نيز مهم‏ترين چالش‏هاي ايران براي مديريت بهينه‏ي مرزهاي خود با پاكستان است.

International borders as lines which separate political entities from each other have a recognized importance and countries make a great effort to control them. But the threats at the borders of the countries are not removed only through the security and army forces at the borders, and here the borders’ management will become so important. Borders’ management includes the political, economical and civil activities and in addition to border line, covers the border regions. Iran is among the countries which has the highest number of neighbors and numerous local factors and economical and political disorders in neighboring countries has caused a great deal of problems for control and management of the borders. So that some borders of Iran can be called crisis pints. This issue is more happened in eastern borders especially at Iran and Pakistan borders. So that despite the efforts made by the relevant foundations in respect of the borders’ management, no desirable and appropriate actions are made. In the current research, we study the effective factors on crisis and also management of Iran and Pakistan borders by using descriptive – analytical method. The objective of authors of this paper is to answer this question that what are the effective factors on crisis at Iran and Pakistan borders? And which challenges Iran is faced with for management of its borders with Pakistan? Results shows that border specifications including its History, method of formation and type of border in addition to the state management capability in Security field and cultural-economical specifications of the border regions and cooperation of neighboring countries are effective factors in crisis and management of Iran and Pakistan borders. Weakness of local economy and culture weakness in border regions and non-conformity with dominant culture of the country, penetration of fundamentalism, terrorism in addition to bad conditions of economical and political features of neighbors are the most important challenges of Iran for optimal management of its border with Pakistan