برآورد شاخص‌هاي كارآيي نيتروژن و تغييرات عناصر غذايي در گندم تحت تاثير مديريت بقايا و منابع مختلف كود نيتروژنه

Assessment of Nitrogen Efficiency Indices and Variation in Nutrients Uptake of Wheat Influenced by Crop Residue Management and Different Nitrogen Fertilizer Sources

به منظور برآورد شاخص‌‌هاي كارآيي نيتروژن و ميزان عناصر غذايي در گندم تحت تاثير مديريت بقاياي گياهي و منابع مختلف كود نيتروژنه آزمايشي در سال زراعي 91- 1390 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده‌ي كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز به‌صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در 3 تكرار انجام شد. سه سطح مديريت بقاياي گياهي (حذف بقايا، سوزاندن بقايا و برگرداندن بقايا) به عنوان عامل اصلي و 5 منبع كود نيتروژن (شاهد، 75 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، كود بيولوژيك سوپرنيتروپلاس و 75 كيلوگرم نيتروژن در هكتار+ كود بيولوژيك سوپرنيتروپلاس) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته‌شد. نتايج نشان داد كه برگرداندن بقايا حتي در مدت كوتاه دوره رشد گياه توانسته است اثرات مثبتي بر خاك داشته و تا حدي باعث افزايش ميزان عناصر شود. حداكثر ميزان كارآيي جذب نيتروژن در استفاده از روش برگرداندن بقايا به‌همراه استفاده از كود بيولوژيك حاصل شد و بيشترين شاخص برداشت نيتروژن نيز در همين تركيب تيماري به‌همراه مصرف 75 كيلوگرم در هكتار اوره به‌دست آمد، گرچه اين شاخص به طور معني‌داري تحت تاثير مديريت‌هاي اعمال شده بر بقايا قرار نگرفت. سوزاندن بقاياي گياهي نيز تاثير مثبتي بر شاخص كارايي مصرف و به‌ كارگيري نيتروژن داشت. قابل ذكر است كه براي تمام شاخص‌هاي نيتروژن اندازه‌گيري شده تيمار حذف بقايا كمترين كارآيي را نشان داد.

In order to assessment of nitrogen efficiency indices in wheat influenced by crop residue management and nitrogen sourses, a field study was conducted at the Agricultural Faculty of ShahidChamran University of Ahvaz during 2011-2012. The experimental design was split plot at randomized completed block design arrangement with three replications. The main plot were different wheat residue management at three levels (removal of residues, residue incorporated into the soil and burning) and the subplot were different nitrogen resources (control, 75 & 150 kg/ha urea, Supernitroplus biological fertilizer(SNBF) and 75 kg/ha urea fertilizer+ SNBF. The result showed that the residue incorporated to the soil management had positive effect on soil properties even in short time and increased the nutrient uptake. The highest nitrogen uptake efficiency (NUE) was obtained at residue incorporation to the soil in combination with biological fertilizer. Also, the highest nitrogen harvest index (NHI) was revealed at residue incorporation to the soil in combination with 75 kg/ha Urea fertilizer. Residue management had not significant effect on NHI. Burning of residue had a positive effect on NUE and UTE. It is revealed that removal residue treatment had the lowest efficiency indices