استفاده از روش هاي چند متغيره در مطالعه تاثير كمپوست زباله شهري و ورمي كمپوست بر شاخص هاي رشد و عملكردي كلزا

Use of Multivariate Methods in Study the Effect of Municipal Solid Wastes Compost and Vermicompost on Growth and Yield Parameters of Canola

به منظور تعيين روابط ميان عملكرد دانه و اجزاي عملكرد گياه كلزا پژوهش گلخانه اي در گروه مهندسي علوم خاك دانشگاه تهران به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا شد. فاكتورها عبارتند از آبياري در سه سطح: بدون تنش (FC75/0)، تنش متوسط (FC55/0) و تنش شديد (FC35/0( و سطوح مختلف كمپوست و ورمي كمپوست در پنج سطح شامل: عدم كاربرد كود زيستي (شاهد)، كاربرد دو و چهار درصد كمپوست زباله شهري و كاربرد دو و چهار درصد ورمي كمپوست بودند. در اين تحقيق 11 صفت نظير عملكرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، مقدار نيتروژن و فسفر اندام هوايي و برخي از شاخص هاي رشدي اندازه گيري شدند. ضرايب همبستگي ساده نشان داد كه تعداد غلاف در بوته بالاترين ضريب همبستگي (958/0=r) و صفت درصد ماده خشك با 265/0=r كمترين ضريب همبستگي را با عملكرد دانه دارا بودند. در تجزيه رگرسيون دو صفت تعداد غلاف بوته و مقدار فسفر اندام هوايي در ارتباط با عملكرد دانه وارد معادله رگرسيون شدند و در تجزيه به مولفه هاي اصلي صفات ارتفاع بوته در عامل اول و عملكرد دانه در عامل دوم نمود پيدا كردند. اين امر حاكي از اين بود كه صفات فوق در ارتباط با يكديگر باعث افزايش عملكرد دانه تحت شرايط تنش خشكي شده اند. با توجه به نتايج همبستگي ها و تجزيه به مولفه هاي اصلي مي توان اظهار داشت كه با اصلاح صفات رشدي گياه، ژنوتيپ هاي ارتفاع بالاتر و تعداد غلاف بالاتر توليد مي شود.

In order to determination of the relation between grain yield and yield components of canola, a greenhouse experiment was conducted as factorial arrangement based on randomized complete block design with four replications in soil science department, Tehran University. Treatments consisted of three levels of irrigation, including: normal irrigation (0.75 FC), mild stress (0.55 FC) and severe stress (0.35 FC), and biofertilizer combination in five levels including: non-application of biofertilizer (control), application of municipal solid waste compost at two and four percent levels and application of vermicompost at two and four percent. In the present study 11 traits such as yield, height, pod number, nitrogen and phosphorous amounts in plant shoot and some of growth indices were determined. Results of correlation coefficients showed that plant pod number has greatest correlation coefficient (r=0.958) and dry matter percent has the lowest correlation (r=0.265) with yield. In stepwise regression method only number of sheaths and shoot phosphorous content were entered to regression model. In principal components analysis plant height was placed in first factor and grain yield was placed in second factor representing that above-mentioned traits together with each other caused increase in grain yield under drought stress conditions. According to correlation results and principal component analysis could be said that by improving plant growth traits, higher genotypes and more sheath number could be produced