تغييرات فضايي پارامترهاي فركتالي در البرز مركزي ايران

Spatial Variation of Fractal Parameters in Central Alborz, Iran

زمين لرزه بلده-كجور كه از بزرگ‌ترين زمين لرزه هاي صد سال اخير نزديك به تهران محسوب مي شود، در خرداد 1383 در دامنه شمالي البرز روي داده است. در اين پژوهش تغييرات مكاني پارامترهاي فركتالي براي بررسي الگوي لرزه خيزي منطقه بررسي شده است. به منظور ترسيم نقشه هاي تغييرات مكاني، ابعاد فركتالي مكاني روكانون زمين لرزه ها (De)، توزيع زماني رويداد آن ها (Dt) و b-value قبل و بعد از شوك اصلي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه پيش از زمين لرزه بلده-كجور مقدار اين پارامترها در بخش خاوري روكانون اندك است. به‌نظر مي رسد كم بودن اين پارامترها پيش از زمين لرزه بلده-كجور به‌دليل وجود خوشه هاي زمين لرزه اي بزرگ‌تر از پس زمينه و نيز زمين لرزه هاي كوچك‌تر پس از آن باشد. در محدوده اطراف روكانون زمين لرزه كاهش ميزان لرزه خيزي (آرامش لرزه اي) مشاهده مي شود. بعد از زمين لرزه مقدار پارامتر b-value و Dt در محدوده روكانون و بخش باختري اندك است. كم بودن اين پارامترها بعد از زمين لرزه به‌دليل تاثير خوشه پس لرزه ها و آزاد شدن تنش در زمان زمين لرزه و در توالي پس لرزه ها است. در نقشه لرزشي زمين لرزه نيز زياد بودن شدت زمين لرزه در اين بخش مشاهده مي شود. مقدار De بعد از رويداد شوك اصلي هم‌چنان زياد است. كم بودن b-value و زياد بودن De سطح بالايي از فعاليت لرزه خيزي را در منطقه نشان مي دهد. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه پارامتر هاي فركتالي به خوشه بندي مكاني و زماني زمين-لرزه ها بسيار حساس هستند و از آن ها مي توان به عنوان ابزار پژوهش‌هاي پيش نشان‌گرهاي لرزه اي زمين لرزه هاي بزرگ استفاده كرد.

Baladeh-Kojour earthquake of May 28th, 2004 is one of the largest earthquakes in vicinity of Tehran, occurred in the northern part of the Alborz range. In this research, spatial variation of fractal parameters has been studied to estimate the seismic pattern of the study area. In order to draw the spatial variation maps, b-value, correlation dimension of epicentral and temporal distribution of earthquakes, De and Dt have been calculated for the data sets of before and after the mainshock, separately. The results show that before the earthquake, these parameters have low values in the eastern side of the mainshock epicenter. It seems that these low values before the earthquake may arise due to clusters of events with larger magnitude and small events after it. Seismic rate has decreased in the surroundings of the mainshock (seismic quiescence). After the mainshock, the lowest values of b-value and Dt is seen in the epicentral and western part of the mainshock. These low values are due to aftershock clustering and stress release, took placed just after the mainshock and during the aftershock sequence. Intensity increasing is observed in the shake map of earthquake. The De parameter is low after the mainshock occurrence. Low b-value and high De indicate high level of seismic activity in the region. The obtained results show the fractal parameters sensitivity to spatial and temporal clustering of earthquakes. Therefore, these parameters can be used as an indicator for seismic precursory patterns of major earthquakes.