سامانه تصميم‌يار منابع آب حوضه آبريز براساس محاسبه شاخص‌هاي كمي (مطالعه موردي: حوضه آبريز ارس)

Water resources decision support system at basin scale based on calculating quantitative indicators (Case study: Aras basin)

در اين مطالعه با استفاده از سامانه تصميم‌يار مديريت منابع آب كه امكان تصميم‌گيري براساس برآورد معيارهاي زيست‌محيطي، اجتماعي و اقتصادي را با محاسبه شاخص‌هاي كمي حاصل از خروجي مستقيم مدل برنامه‌ريزي منابع آب، براي سناريوهاي اقليمي فراهم مي‌كند، حوضه آبريز ارس بررسي شد. اين سامانه با شبيه‌سازي تخصيص آب سطحي براي تقاضاهاي كشاورزي، شرب و صنعت اثرات گزينه‌‌هاي مديريتي پيشنهادي در شرايط مختلف را كه بر تعادل عرضه و تقاضاي آب تاثير‌گذار هستند تحليل مي‌كند. براي بررسي عملكرد گزينه‌‌هاي مديريتي با اندازه‌گيري نه شاخص پيشنهادي از ابزار ارزيابي و شبيه‌سازي Mike Basin و اتصال آن با نرم‌افزار صفحه گسترده Excel استفاده شد و براي تعيين بهترين گزينه مديريتي، از تحليل چندمعياره و روش تاپسيس استفاده شد. نتايج نشان داد كه گزينه كاهش تلفات و افزايش راندمان در سناريوي خوش‌بينانه و گزينه كاهش تلفات و كاهش سطح زيركشت به‌ترتيب در سناريوي ادامه وضع موجود و سناريوي بدبينانه نسبت به ساير گزينه‌‌ها برتري دارند. علاوه بر اين، گزينه‌‌هاي عدم انتقال آب به حوضه درياچه اروميه و كاهش سطح زيركشت به‌ تنهايي پايين‌ترين رتبه را درگزينه‌‌هاي پيشنهادي كسب كردند.

In this study, water resources Decision Support System (DSS), which estimates quantitative indicators based on environmental, social and economical criteria under climate scenarios was investigated in the Aras river basin. The DSS analyzes the effects of management alternatives on balance of water supply and demand with simulating the water allocation between agricultural, domestic, and industrial demands. The Mike Basin water allocation model linked to Excel spreadsheet is used to evaluate the performance of 9 proposed indicators of management options and the Multi Criteria Decision Making analysis ʹTOPSISʹ is used to determine the best management options. The results indicated that the option of ʹReducing losses and Increasing efficiencyʹ in the optimistic scenario and the option of ʹReducing losses and Reducing cultivated area in the scenario of continuation of current condition and pessimistic scenario are in the first rank. The individually alternatives of ʹDonʹt water transfer to Urmia Lake basinʹ and ʹDecrease cultivated area ʹ lied in the last rank.