ناحيه‌بندي آب و هوايي استان چهارمحال و بختياري با استفاده از تكنيك‌هاي نوين آماري

Climatic regionalization of Chaharmahal and Bakhtiari province using new statistical techniques

در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه و عمران يك منطقه، آب و هوا نقش اصلي را بر عهده دارد و مهم‌ترين جلوه كار آّب و هواشناسان ابداع طبقه‌بندي‌هاي آب و هوايي است. استان چهارمحال و بختياري منطقه‌اي كوهستاني در جنوب غرب ايران است كه با توجه به تنوع توپوگرافي داراي توزيع متفاوت عناصر اقليمي به‌خصوص بارش و دما است. در اين پژوهش در راستاي شناسايي دقيق خرده نواحي اقليمي اين استان از روش‌هاي آماري چندمتغيره تحليل عاملي و تحليل خوشه‌اي، استفاده شد. بدين منظور تعداد 26 متغير اقليمي از 6 ايستگاه هواشناسي استان انتخاب شدند. سپس براي برطرف كردن كمبود ايستگاه‌هاي اقليمي شاهد، در سراسر پهنه استان طي فرايند ميان‌يابي IDW، ماتريس پهنه‌اي داده‌ها به ابعاد26×46 (متغيرها×گره‌گاه‌ها) به دست آمد. ماتريس اخير داده‌هاي اقليمي براي سراسر پهنه استان را فراهم كرد و بدين ترتيب مبناي ناحيه‌بندي قرار گرفت. نتايج تحليل عاملي روي ماتريس پهنه‌اي داده‌ها نشان داد، شكل‌گيري اقليم استان متاثر از 4 عامل است كه به‌ترتيب اهميت عبارتند از: عامل بارشي، عامل آسمان صاف، عامل دمايي و عامل رطوبت. بعد از شناسايي عامل‌ها، درنهايت با اجراي تحليل خوشه‌اي بر روي ماتريس نمرات عاملي وجود 4 ناحيه اقليمي متمايز در استان تشخيص داده شد.

Natural characteristics of each area, especially the climate, plays a major role in planning and development. Chaharmahal and Bakhtiari is a province that located in the south-west mountainous region of Iran. Due to topography diversities, this region has a different distribution of climatic elements (especially, rainfall and temperature). In this study, the multivariate statistical methods such as factor analysis and cluster analysis were used to detect sub-climatic regions of this province. For this purpose, 26 climatic variables were collected from 6 meteorological stations in the province. For overcoming the lack of climate control stations throughout the area the IDW Interpolation technique was used to produce a data matrix with dimensions of 26 × 46 (variables× nods) and it considered as a database for factor analysis. The results of factor analysis on the produced data set showed that four major factors which affect the climate of the province in order of importance are: the precipitation, the clear sky, the temperature and the humidity. Finally, cluster analysis on the matrix of factor scores recognized the four climate zones throughout the province.