تبارشناسي رويكردهاي تبيينِ جايگاه فضاهاي باز عمومي در سكونتگاه هاي روستايي

Genealogy approaches to explaining the role of public open spaces in rural settlements

«فضاي باز» از حيث وجودي عنصري مهم و از حيث ماهيتي، موضوعي پيچيده است. فضاي باز و نسبت آن با فضاي بسته، اگر چه ممكن است از نظر متكلمين به زبان ديگر در اقليم هاي مختلف يگانه باشد، ولي با نگاهي عميق تر تفاوت هايي بنيادي را مي توان دريافت. عدم توجه به اين تفاوتها از يكسو و از سوي ديگر تفاوتهاي بنيادي و ساختاري مجموعه آنها با مقولات برنامه ريزي معماري روستايي بسيار مهم بوده و مي تواند به استحاله پاراديم هاي مرتبط با زندگي روستايي و شيوه معيشت آنان منجر شود. نتايج حاصل از اين تحقيق، بيانگر جامعيت بيشتر مفاهيم و رويكردهاي «برنامه ريزي- مديريتي» و سپس «حفاظتي- زيست محيطي» در فضاهاي باز سكونتگاه هاي روستايي است كه اغلب از محدوده فضاهاي داخلي فراتر رفته و نواحي حومه اي را نيز شامل مي شود. در روستاها مي توان شاهد كاركرد گسترده تر فضاي باز بود كه در برخي مواقع از لحاظ اهميت داراي نقشي نزديك به فضاي بسته مي باشد. به همين دليل در بسياري از مواقع فرايند اُرگانيك شكل گيري اين دو تيپ فضا به شكلي لاينفك درهم آميخته و نمي توان هيچ كدام از آنها را داراي سيطره دانست. در هر حال، روشها، مدلها و تاثيرات هر يك از شيوه هاي مديريتي و برنامه ريزي در رويكردهاي تبيين كننده جايگاه فضاهاي باز بر تامين سه نقش كليدي فضاهاي باز؛ «نقشهاي اقليمي- محيطي و سلامتي- بهداشتي»؛ و مهمتر از همه «نقش حفاظت كنندگي» تاكيد دارند؛ چنانچه تبيين كننده نقش و جايگاه فضاهاي باز در سكونتگاه هاي روستايي بوده و با توجه به استحاله هاي فرهنگي در روستاها، از اولويتهاي معاصر در حوزه برنامه ريزي معماري و طراحي فضاهاي روستايي بشمار مي رود. همچنين پيشنهاد مي شود تا موارد زير در حوزه برنامه ريزي فضاهاي باز سكونتگاه هاي روستايي مورد التفات قرار گيرد: ضرورت شكل دهي سازماندهي اجتماعي فضا خاصه در فضاهاي باز روستايي؛ ضوابط و دستورالعمل هاي طراحي معماري سكونتگاه هاي روستايي؛ ضوابط و دستورالعمل هاي ساخت و اجرا در مناطق روستايي؛ شناسايي كاركرد مفهوم فضاي باز در قوميتها و مقوله بومي گرايي در طراحي روستا؛ التزام انجام پژوهشها و مطالعات فرهنگي كارآمد در مقوله جايگاه و نقش فضاهاي باز روستايي و مفاهيم وابسته و پيوسته.

Outdoor in terms of major element of nature as something complicated. Open space and its relation to the environment, although the exact language is unique in different climates; But a deeper look at the fundamental differences can be found. Lack of attention to these fundamental differences and structural differences on the one hand and the other with issues of rural architecture planning is very important. The results of this study indicate a more comprehensive concepts and approaches Planning Manager and Safety – Environment in the open spaces of rural settlements is often beyond the scope of internal spaces. In the village you can see more outdoor function that has a role in some cases of importance is nearly closed space. That is why in many cases the organic process of the formation of these two types of space and can be mixed to form an integral knew none of them have dominion. However, methods, models and effects of each of the management practices and planning approaches to explain the status of open spaces on three roles provide key open spaces roles climate - environment and health – health and above all the role of conservationists’ emphasis. It is proposed to include in the planning of open spaces under consideration are rural settlements: Necessary form of social organization of space, especially in rural open spaces, architectural design rules and guidelines rural settlements; Standards and guidelines development and implementation in rural areas.