پيامد سياست‌هاي‌ هدايت و كنترل رشد فضايي بر روند گسترش سكونتگاه‌هاي پيراشهري در هاله كلانشهري تهران

An Impact of Growth Control and Containment Policies on The Trend of Peri-urban Settlements Evolutions in Tehran Metropolitan Fringe

فرايند تحول و گذار از نقاط روستايي به شهري در قلمروي پيراموني كلانشهر تهران يا به عبارتي تحولات پيراشهرنشيني، در دهه‌هاي اخير درحال رشد و گسترش است. يكي از نيروهاي تاثيرگذار بر چنين تحولاتي سياست‌هاي هدايت و كنترل رشد شهري است. اين سياست‌ها از كمربندسبز تا ابعاد خردي همچون ضوابط و مقررات توسعه شهري را دربرمي‌گيرند. برون‌فكني و سرريزتوسعه از نقاط جمعيتي داراي نظام كنترل رشد به نقاطي با نظام كنترل رشد ضعيف يا فاقد آن در شرايط وجود تفرق سياسي و تعدد قلمروهاي مديريت محلي در منطقه كلانشهري تهران، گسترش پيراشهرنشيني به ويژه در قلمروي جنوبي كلانشهر تهران را درپي دارد. هدف از اين پژوهش تحليل روند گذار از سرريزتوسعه منتج از اعمال سياست‌هاي كنترل رشد به پيراشهرنشيني در هاله كلانشهري تهران است كه در شرايط پخش چنين سياست‌هايي در بين قلمروهاي مديريت محلي صورت مي‌گيرد. براي تحليل اين روند از مدل مفهومي فرايند محوري استفاده مي‌شود كه برگرفته از مباني نظري پژوهش است. با بهره‌مندي از روش‌هاي تحليل كمي و فضايي، جابه‌جايي‌هاي فضايي جمعيت طي دوره ????- ???? خورشيدي در نقاط جمعيتي مستقر در هاله كلانشهري تهران تحليل مي‌گردد. نتايج حاكي از روند رشد سريع و پراكنده نقاط پيراشهري و گسترش فضايي شهرنشيني پيراموني در منطقه است. تداوم اين روند ضرورت برنامه‌ريزي توسعه فضايي يكپارچه براي شهر، روستا و پيراشهر در قلمروي سرزميني واحد را نمايان مي‌سازد كه در عين بهره‌مندي از آزادي‌هاي محلي با سطوح مديريت منطقه‌اي نيز هماهنگ باشند.

The transition process from rural to urban areas in the fringe of Tehran metropolis, or in other words peri-urbanization has had a rapid growth in recent decades. One of the forces contributing to such evolutions is the growth control and containment policies assigned to the city which consist of large scale measures such as green-belt definitions along with small scale measures such as urban development regulations and. Outward spillover from population centers with firm growth control policies to spaces without such policies has resulted in growth peri-urbanization, especially in its southern areas. This research aims to analyze the transition of development spillover resulted from growth control to peri-urbanization in the metropolitan fringe of Tehran which takes place in case such political fragmentation through the local governance territories in the region. This analysis is based on the demographic changes in settlements in Tehran’s metropolitan fringe in 1996 to 2006. Result indicates that peri-urban settlements in Tehran metropolitan region have rapid sporadic growth. If this trend continues, the necessities of competitiveness and functional interactions have created a kind of division of labour among the settlements within the region.