lncRNAها: جايگاه و سازوكارهاي عملكرد آن ها

در پستانداران، بخش عمده اي از فراورده هاي بيان ژن را توالي هاي ريبونوكلئوتيدي غير كدكننده ي پروتئين تشكيل مي دهند. اين توالي ها شامل مولكول هاي RNAي كوتاه و بلند، با اندازه هايي در بازه ي ده ها تا صدها نوكلئوتيد هستند، كه به مواردي از آن ها با طول بيش از 200 نوكلئوتيد، RNAي بلند غير كدكننده ي پروتئين يا lncRNA گفته مي شود. مولكول هاي lncRNA كه عملكردشان وابسته به ساختار مولكولي منحصر به فرد آن هاست، نقش هاي مهمي در تنظيم بيان ژن در سطوح متفاوت اپي ژنتيكي، رونويسي و پس از رونويسي ايفا مي كنند. اين مولكول ها ضمن ميان كنش با ديگر مولكول هاي زيستي مانند DNA، RNA و پروتئين، عامل هاي تعيين كننده اي در پيش برد فعاليت هاي فيزيولوژيكي سلول هاي طبيعي به شمار مي روند. فعال سازي عامل هاي رونويسي، هدايت مجموعه هاي ريبونوكلئوپروتئيني، چارچوب گذاري براي تجمع پروتئين هاي همكار، تنظيم پردازش متناوب، تغيير حالت كروماتين و تسهيل فرايند نقش گذاري، حفظ حالت چندتواني و كنترل آمد و شد بين هسته و سيتوپلاسم، از جمله رويكردهاي مهم اجرا شونده توسط lncRNAها هستند. فناوري هاي مدرن جهت شناسايي مولكول هاي lncRNA توسعه يافته اند و داده پايگاه هاي متعددي، به منظور تسهيل امر پژوهش و تبادل اطلاعات علمي مربوط به اين مولكول ها طراحي شده اند. در اين مقاله ي مروري، اهميت lncRNAها، شناسايي، رده بندي، تكامل زيستي، وضعيت ژنومي، ساختار فضايي، بيان، مكان، و فعاليت هاي گسترده ي اين مولكول ها مورد بررسي و بحث قرار گرفته است.