تطور مهدويّت در منابع روايي شيعه (در پنج قرن نخست)

تطور المهدويه في مصادر الحديث للشيعه (في القرون الخمسه الاولي)

فراواني احاديث مربوط به مهدويّت به نسبت بسياري از مباحث ديگر، چشم‌گير و درخور نگرش است. با گذري كوتاه در منابع روايي موجود از پنج قرن نخست، درمي‌يابيم كه موضوعات مربوط به امام مهدي? و برپايي حكومت عدل جهاني به دست ايشان، از جمله موضوعاتي است كه پيش از به دنيا ‌آمدن آن حضرت با بهره‌مندي از سخنان پيامبر اكرم? و پيشوايان معصوم? به آن پرداخته شده ا‌ست. اين نقل روايات در دوره‌هاي مختلف به سبب برخي عوامل مانند انگيزه‌هاي شخصي، عوامل محيطي و پديده فرقه‌هاي انحرافي، دست‌خوش دگرگوني‌هايي شده و اين دگرگوني‌ها به طور عمده به صورت تصحيف، تحريف و حتي جعل رخ داده كه به نظر مي‌رسد در مواردي بر شمار آنها افزوده شده است و بررسي آن جايگاهي برجسته دارد. آشنايي با منابع و نيز سير تطور نقل اين روايات، از آن‌رو كه به فهم بهتر اين انديشه والا كمكي شايان مي‌كند، داراي اهميّتي بسيار است. اين فعاليت پژوهشي به اين صورت پيش از اين انجام نشده است. در اين نوشتار به صورت گذرا، از اين منابع و شمار روايات مهدويّت آنها در پنج قرن نخست، گزارش و تحليل خواهد شد.