عوامل اجتماعي-اقتصادي موثر بر ميزان آسيب‌پذيري بافت مسكوني شهر تهران در برابر زلزله

گستردگي ساختمان هاي نامقاوم در برابر زلزله در شهرهايي نظير تهران و نيز تمركز بيش تر آن در فضا‌ها و در بخش‌هايي از جامعه، اين سوال را مطرح مي‌سازد كه چرا ميزان آسيب‌پذيري بافت مسكوني شهرها در فضا‌ها و در بين بخش‌هايي از جامعه بيش تر است؟ در اين ارتباط، با توجه به نظريه‌هاي آسيب‌پذيري و نيز محوريت ديدگاه ساخت‌ اجتماعي، هدف اين پژوهش، تحليل تاثير عوامل اجتماعي-اقتصادي بر ميزان آسيب‌پذيري بافت مسكوني شهر تهران مي‌باشد. در اين پژوهش از روش تحقيق توصيفي-تحليلي استفاده شد. داده‌هاي مورد نياز از روش‌هاي ميداني (پرسشنامه‌ خانوار و برداشت ميداني) و كتابخانه‌اي گردآوري شد. پرسشنامه‌ي خانوار از نمونه‌اي آماري با حجم 325 خانوار به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي-سيستماتيك تكميل شد. جهت تحليل داده ها از روش هاي همبستگي پيرسون، رگرسيون چند متغيره و تحليل مسير استفاده گرديد. نتايج نشان داد بين ميزان آسيب‌پذيري مسكوني و متغيرهاي درآمد، منزلت شغلي، تحصيلات، پايگاه اجتماعي و ادراك خطرپذيري رابطه‌اي معكوس و به ترتيب به ميزان 575/0-، 825/0-، 692/0-، 665/0- و 326/0- وجود دارد. مطابق نتايج رگرسيون چند متغيره حدود 83 درصد ميزان آسيب‌پذيري مسكوني توسط متغيرهاي پايگاه اجتماعي، سن، سرمايه‌ي اجتماعي، ادراك خطرپذيري، و كيفيت محله تبيين گرديد. نتايج نشان داد عامل پايگاه اجتماعي نقش بيش تري در تبيين ميزان آسيب‌پذيري بافت مسكوني نسبت به عوامل سن، ادراك خطرپذيري و سرمايه‌ي اجتماعي دارد. نحوه‌ي تاثيرگذاري عوامل بر ميزان آسيب‌پذيري نيز با استفاده از مدل تحليل مسير تبيين شد. نتيجه اين كه جهت كاهش آسيب‌پذيري، علاوه بر عوامل فني و مهندسي، بايد عوامل اجتماعي-اقتصادي نيز به طور جدي مورد توجه قرار گيرد