بررسي ساختار روايي داستان حضرت موسي (ع) در سوره اعراف

An Analysis of the Narrative Organization of the Story of the Prophet Musa in Surah Al-Aʹʹraf

در رويكردهاي نوين به زبان مهمترين هدف مطالعات زباني، توصيف ارتباط از راه رخدادهاي زباني در سطوح مختلف از جمله متن است. زبان قرآن، از رويكردهاي مختلف زباني و در برخي سطوح مورد مطالعه قرار گرفته است، هرچند در سازمان متن قرآن در چارچوب نظريات جديد زبانشناسي، مورد بررسي قرار نگرفته است. اين تحقيق مطالعه موردي سازمان متن روايي "حضرت موسي"، در سوره اعراف، بر اساس الگوي حل مساله مايكل هويي (2001) است. سه مساله اصلي، يعني ظلم و كفر فرعون، رسيدن حضرت موسي (ع) به يقين قلبي و نافرماني و بت‌پرستي قوم بني‌اسراييل از اركان اين داستان هستند. در روايت مذكور، پاسخ‌هاي متعددي براي حل مساله نخست از سوي خداوند و حضرت موسي (ع) ارايه مي‌شود كه در برخي موارد، ارزيابي آنها مثبت اما نتيجه آن منفي است. طرح نهايي براي رسيدن به راه حل اين مساله، پس از طي چرخه‌‌اي نسبتاً طولاني، طرح كشتن فرعون و پيروانش است كه با موفقيت انجام مي‌شود. مساله دوم، بدون طي كردن چرخه طولاني و تنها با دو پاسخ حل مي‌شود، اما در پاسخ به مساله سوم طرح‌ها يا پاسخ‌هاي ناموفق ارايه مي‌‌شود كه ارزيابي از آن منفي و نتيجه آن در برخي موارد مثبت و در برخي موارد منفي است در اين مساله داستان حاوي مسايل تبعي ديگري است كه بعضاً حل نشده يا به عنوان پيامد منفي اعمال شخصيت‌هاي داستان باقي مي‌ماند. مي‌توان گفت هرچند الگوي حل مساله هويي ساختار داستان را خوب پيش‌بيني مي‌كند اما در برخي داستانها مثل روايات ديني، مساله به طور قاطع حل نمي‌شود.

In recent approaches to language, the essential aim of language studies is to describe communication via communicative events at different levels of language including text. The Qurʹanic language has been studied from different perspectives and at some language levels. Yet, the study of Qurʹanic text organization within recent linguistics theories has been ignored. This paper attempts to investigate the narrative organization of the story of the Prophet Musa (PBUH) in Surah Al-Aʹraf based on Hoeyʹs (2001) problem-solution pattern. Three main problems as the elements of this story are Pharaohʹs tyranny and infidelity, Musaʹs reaching certainty from the heart, the disobedience and idolatry of Bani Israʹil. In this narrative, different responses are proposed to the first problem by the Almighty Allah and the Prophet Musa, some of which are positively evaluated though have negative results. The final plan to resolve the problem, after a rather long cycle, is to kill Pharaoh and his followers, which is performed successfully. The result of this plan is positive and can be supposed as the solution. The second problem, which does not experience a long cycle, is successfully resolved only by two responses. However, in resolving the third problem, unsuccessful responses are proposed, which are negatively evaluated and end in some positive and some negative results. This problem is followed by other problems, some of which remain unresolved or as the consequences of the charactersʹ deeds. The results show that although Hoeyʹs (2001) problem-solution pattern can predict the text organization, but in some stories like religious narratives the problem is not definitely resolved.