بررسي عوامل موثر بر صادرات ايران (كاربرد الگوي جاذبه)

A Study of the Factors Affecting Iranʹʹs Export (Gravity Model Application)

صادرات به عنوان موتور رشد اقتصاد و رمز بقاي كشورها در بازارهاي جهاني، نقش كليدي را در عرصه اقتصاد جهاني ايفا مي‌كند. يكي از الزامات گسترش تجارت خارجي، بررسي الگوهاي مدرن تجارت بين‌الملل جهت شناسايي عوامل موثر بر تجارت كشورهاست. مقاله حاضر با استفاده از الگوي جاذبه مبتني بر رويكرد داده‌هاي تابلويي به بررسي عوامل موثر بر صادرات ايران به شركاي تجاري‌اش طي دوره 2012- 2000 مي‌پردازد. كشورهاي مورد مطالعه بر اساس مناطق جغرافيايي و سطح توسعه‌يافتگي طبقه‌بندي شده‌اند. نتايج برآورد الگو به روش حداقل مربعات پويا (DOLS) بيانگر آن است كه صادرات ايران تا حدود زيادي با توجه به عوامل الگوي جاذبه قابل توجيه است. در عين حال نتايج با توجه به سطح توسعه كشورهاي مورد مطالعه و مناطق جغرافيايي كه شركاي تجاري در آن واقع شده‌اند، متفاوت است. اين نتايج از نظر شناسايي عمده‌ترين شركاي تجاري ايران و طراحي سياست‌هاي توسعه صادرات مي‌تواند مورد استفاده برنامه‌ريزان قرار گيرد.

Export as the engine of economic growth plays a key role in the global economy and is considered as the survival factor of countries in the global markets. Investigation of modern international trade models to identify the effective factors in the international trade is necessary for the expansion of global trade. In the present article, using the gravity model and panel data, the researchers examined the factors affecting Iranʹs export during the period of 2000- 2012. The countries under study were classified into two groups based on their geography and their level of development. The results of the estimated models with the dynamic ordinary least squares approach (DOLS) showed that Iranʹs export could be explained by the significant portion of factors included in the gravity model. Furthermore, the results are different with respect to geography and their level of development of business partners. The findings can potentially and practically pave the way for the important implications to design the trade policies and are of use to the authorities in Iran.