بررسي روند شدت و فراواني پديده خشكسالي، به موازات تغييرات بارش در استان سمنان در دهه‌هاي اخير

Survey on trend of intensity and frequency of drought phenomenon, parallel to the periodic changes in the province in recent decades

دانشمندان به اين باور رسيده‌اند كه خشكسالي‌هاي دهه‌هاي اخير نشانه روشني از تغييرات اقليمي و گرمايش جهاني بوده است. اين امر سبب شده تا بسياري از مناطق دنيا بويژه نواحي خشك و نيمه خشك، اين پديده را را با فراواني بيشتر و شدت‌هاي زيادتر تجربه كنند. استان سمنان نيز در كمربند خشك و نيمه خشك كره زمين واقع شده و خشكي ذات استان مذكور مي‌باشد. بررسي روند تغييرات بارش منطقه با استفاده از كاربرد روش‌هاي معمول بر سري‌هاي زماني بارش (نابهنجاري‌ها، ميانگين متحرك و معادلات رگرسيون) طي دو دهه اخير مبين آن است كه ميانگين بارش، تعداد روزهاي باراني و برفي كاهش يافته است. اما حداكثر بارش‌هاي 24 ساعته در اين استان افزايش يافته كه اين امر مبين تشديد خشكي و افزايش شدت و فراواني پديده خشكسالي در اين منطقه مي‌باشد. به منظور پايش خشكسالي و تحليل خصوصيات آن در استان سمنان از داده‌هاي بارش ماهانه ايستگاه‌هاي سينوپتيك منطقه طي دوره آماري 1386- 1365 شمسي استفاده شده است. در مطالعه حاضر با استفاده از سري‌هاي زماني SPI تداوم، شدت و فراواني خشكسالي‌ها براي مقياس‌هاي زماني 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه تعيين شده است. سپس با استفاده از توزيع پيرسون، شدت خشكسالي براي تداوم‌هاي 2، 4، 6 و 8 ماهه با دوره برگشت 2، 3، 5، 10، 25 و 50 ساله براي هر يك از ايستگاه‌ها محاسبه و منحني‌هاي شدت – مدت و دوره برگشت ترسيم گرديد. نتايج نشان داد كه در سطح استان حدود 3/1 (5/30 درصد) از طول دوره آماري با انواع خشكسالي مواجه بوده و روند آن از غرب به شرق افزايشي است. حداكثر شدت و تداوم خشكسالي‌ها به ترتيب متعلق به حاشيه غربي و مركز استان مي‌باشد. شدت و تداوم دوره‌هاي با پديده خشكسالي در سال‌هاي اخير نسبت به دوره آماري به طور محسوسي، به موازات تغييرات بارش در استان، رو به افزايش مي‌باشد.

Scientists have come to believe that the droughts in recent decades is, a clear sign of climate change and global warming. This has caused that many regions of the world, especially dry and semi-arid areas experience this phenomenon with more frequency and higher intensity. Semnan Province is located in the dry and semi-arid belt of the Earth and aridity is mentioned province. The results of regional rainfall changes using commonly methods on the rainfall time series (abnormality, moving averages and regression equations) over two previous decades showed that the mean precipitation, number of rainy and snowy? days have decreased. But, the maximum 24-hour rainfall has increased in this province that emerge aridity intensification and increasing of intensity and frequency of drought phenomenon is mentioned region. To drought monitoring and analysis of the itʹs characteristics over the province, monthly rainfall data for synoptic stations during 1386 – 1365 (Shamsi) have been used. In the present study using the SPI time series continuity, intensity and frequency of droughts for the scale including 3, 6, 9, 12, 24 and 48 months has been determined. Then using the Pearson distribution, drought severity for continuing, 2, 4, 6 and 8 months with return periods of 2, 3, 5, 10, 25 and 50 years for each station and intensity - duration curves return period have been calculated. The results showed that the province in about one third of the records have faced with drought with increasing form the West to the East. Maximum intensity and drought continuinung belong respectively to the margins of Western and central part of Province. Intensity and continuity of droughtʹs periods in recent years respect the period, significantly, parallel to the periodic changes in the province is growing.