فرآيند تحليل شبكه در ارزيابي عملكرد بوم‎شناختي سيماي سرزمين رود- دره دركه

Analysis Network Process in Evaluating Darakeh River-Valley’s Ecological

عملكرد بوم‎شناختي سيماي‎سرزمين و به تبع تغييرات آن به صورت سلسله ‎مراتبي به سه سطح ساخت واحدهاي لكه اي دالان‎هاي بوم‎ شناختي، ساخت واحدهاي دالاني شبكه هاي بوم‎شناختي، و ساخت شبكه بوم‎شناختي- انسان‎شناختي عرصه‎بندي سيماي‎سرزمين، مرتبط مي‎شود. در بستر سيماي‎سرزمين تهران، تغييرات بسياري در كيفيت عملكرد عناصر طبيعي و افزايش سطح ساخت‎وسازهاي محيط‎هاي انسان‎ساخت رخ داده است. از عناصر اصلي و منابع ارزشمند طبيعي در بستر جبهه شمالي سيماي سرزمين كلان‎شهر تهران هفت رود-دره چيتگر، كن، فرحزاد، دركه، مقصودبيك، دربند، دارآباد به ترتيب از غرب به شرق مي‎باشند، كه نقشي حيات‎بخش در ارتقا تعاملات بوم‎شناختي و اكولوژيك برقرار مي‎سازند. توسعه بيش از پيش شهرها، افزايش ساخت‎وسازها و پيدايش آلودگي‎هاي محيطي، اين عناصر مهم سيماي سرزمين تهران را با چالش جدي مواجه كرده است. از سويي ديگر اصول بوم‎شناسي سيماي‎سرزمين در رابطه با روند توسعه رود-دره‎هاي شهري، اهميت مديريت عناصر طبيعي سيماي‎سرزمين و نياز مبرم به ساماندهي آن‎ها دربرنامه‎ريزي سلسله مراتبي سيماي‎سرزمين را مورد تاكيد قرار مي‎دهد. در راستاي درك ماهيت موضوع و پي‎بردن به مراتب ارزيابي عملكردي رود- دره‎هاي شهري، هدف مطالعه حاضر ارزيابي مراتب سه‎گانه عملكرد بوم‎شناختي رود- دره دركه در عرصه‎بندي سيماي‎سرزمين تهران با استفاده از روش فرآيند تحليل شبكه، معين گرديده است. از آنجايي كه به دنبال كاهش كيفيت زيستي‎- فضايي دالان رود- دره هاي‎ شهري، استعلاي نهاد زيستي-‎ فضايي سيماي ‎سرزمين شهري توقف مي‎يابد، در هدايت برنامه پايداري دالان رود- دره‎ها تنها توجه به شاخص‎هاي‎ اندازه‎گيري ساخت در چيدمان كاربري‎ها و لكه‎هاي بوم‎شناختي كافي نبوده، بلكه لحاظ نمودن شاخص‎هاي كيفي عملكرد لكه‎‎ها و دالان‎ها در روند متعادل‎سازي، پايدارسازي و استعلاي تعاملات بوم‎شناختي- انسان‎شناختي عرصهبندي سيماي‎سرزمين ها نيز ضروري است. به‎منظور استفاده از اين روش از نرم‎افزار «SuperDecision» استفاده مي‎گردد.

The performance of landscape ecology and its subsequent changes are hierarchically associated with three levels: the construction of patched units of ecological corridors, the construction of corridor units of ecological networks, and the construction of ecological-humanistic landscape configuration. Where Tehran’s landscape is concerned, a lot of changes have happened in the quality of natural resource, and man-made constructions have increased. An important element of Tehran’s landscape in the north is its valuable natural resources in 7 river-valleys of Chitgar, Kan, Farahzad, Darakeh, Maqsoodbaik, Darband, and Darabad that extend from the west to the east, playing an essential role in promoting ecological interactions. The increasing developments of cities, growth in constructions, and environmental pollutions have seriously challenged these important elements of Tehran’s landscape. On the other hand, the principles of landscape ecology regarding the development of urban river-valleys highlight the importance of managing the landscape’s natural resources, and the need to include them in the hierarchical landscape planning. In order to get to the core of this subject and realize the levels of performance appraisals for urban river-valleys, the present study aims to evaluate the three levels of ecological performance for Darakeh River-Valley in Tehran’s landscape configuration by using the analytic network process. Any degradation in the biological and spatial quality of urban river corridors causes the biological and spatial transcendence of urban landscape to come to a stop. Therefore, in leading the sustainability program for river corridors, paying attention to the indicators of construction measurement alone in configuring applications and ecological patches are not enough, but the qualitative indicators for the performance of patches and corridors need to be considered in balancing, stabilizing, and transcending landscape ecological interactions. In this regard, the “Super Decision” software is used.