بررسي توزيع ژن‌هاي مقاوم به ويروس موزائيك معمولي لوبيا در ژنوتيپ‌هاي لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) با استفاده از نشانگرهاي مولكولي اسكار

Distribution study of resistant genes to Bean Common Mosaic Virus in bean genotypes (Phaseolus vulgaris L.) using SCAR molecular markers

به‌منظور تعیین پتانسیل ژنتیكی مقاومت برخی از ژنوتیپ‌های لوبیا نسبت به ویروس موزائیك معمولی لوبیا، دو آزمایش مجزا هر یك در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با 25تیمار (ژنوتیپ‌های لوبیا) و سه تكرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز اجرا گردید. آزمایش اول در شرایط نرمال و آزمایش دوم در شرایط آلودگی با ویروس موزائیك معمولی لوبیا انجام شد. آلوده‌سازی مزرعه در دو مرحله (برای اطمینان بیشتر) ظهور برگ‌های كوتیلدونی و ظهور اولین سه‌برگچه به‌صورت مكانیكی و با پودر كارباراندوم انجام گردید.پس از 21روز از آلودگی اول، جهت انجام آزمون الایزا از بوته‌های هر كرت كه دارای علایم ظاهری بودند، نمونه‌گیری شد. جهت تعیین آلودگی از روش PTA- ELISA استفاده گردید. براساس نتایج به‌دست‌آمده، ژنوتیپ‌هایی كه دارای ژن I و حداقل یكی از ژن‌های bc-3 و bc-12 بودند، به‌طور معنی‌داری (P-value=0.001) نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها افت عملكرد كمتری را در شرایط آلودگی نشان دادند. كمترین میزان تغییرات عملكرد مربوط به ژنوتیپ WA8528-9 (67/5درصد) بود كه حاوی ژن‌های I و bc-3 بود. در بین كل ژنوتیپ‌ها، ژنوتیپ11805 تنها نمونه‌ای بود كه هر سه ژن I ، bc-3 و bc-12 را داشت. میزان تغییرات عملكرد این ژنوتیپ نیز نسبتاً كم (05/9درصد) بود. دركل،60درصد ژنوتیپ‌ها حاوی ژن I ، 44درصد دارای ژن bc-3 و 8درصد حاوی ژن مغلوب bc-12 بودند. از دیگر نتایج مهم این تحقیق، واكنش منفی دو ژنوتیپ Local Khomein و Capsoli در آزمون الایزا نسبت به ویروس موزائیك معمولی لوبیا و همچنین تغییرات عملكرد كمتر از میانگین كل این ژنوتیپ‌ها بود. از آنجایی‌كه این دو ژنوتیپ فاقد هر سه ژن مقاوم مورد بررسی بودند، لذا این احتمال وجود دارد كه تركیبات ژنی مقاوم جدید در ژنوتیپ‌های Local Khomein و Capsoli وجود داشته باشد. بنابراین باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق پیشنهاد می‌شود در مطالعات اصلاحی آتی در خصوص ارقام مقاوم به ویروس موزائیك معمولی لوبیا به این دو ژنوتیپ اخیر توجه ویژه‌ای بشود.

In order to determine resistance genetically potential of some bean genotypes to Bean Common Mosaic Virus, two separated experiments in randomized complete block design with 25 genotypes and three replications was conducted in IAU Shiraz Branch. The first experiment and the second one were performed in normal and BCMV infected conditions, respectively. Plants were inoculated in cotyledon leaf and first triple leaflet stage in the method of mechanical using carborundum powder. After 21 days, the first inoculation, sampling for PTA-ELISA test was done. According to the results, the genotypes that have I gene and at least one of the bc-3 and bc-12 genes showed less yield decline in BCMV infected conditions than other genotypes (p-value=0.001). The least yield variation was relevant to WA8528-9 genotype (5.67%) which containing of I and bc-3 genes. Among the genotypes, only 11805 had all of three (I, bc-3 and bc-12 ) genes. Yield variation of this genotype was 9.05%. Evidences have shown that 60% of genotypes had I, 44% had bc-3 and 8% had bc-12 genes, respectively. One of the other important results of this research was negative reaction of two genotypes (Local Khomein and Capsoli) to ELISA test. These genotypes were devoid of each three resistant genes, whereas yield variations of them were low in BCMV infected conditions. Existence of new combinations of genes are possible in Local Khomein and Capsoli genotypes, so these genotypes should be considered specially.