اثر نوع و مقادير مختلف كود پتاسيم بر صفات زراعي و فيزيولوژيك دو رقم گندم دوروم تحت شرايط تنش شوري

Effects of type and rate of potassium fertilizer on agronomic and physiological traits of two durum wheat varieties under salt stress

به منظور بررسي نقش پتاسيم در تحمل به تنش شوري دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و ياواروس)، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار تحت سطوح مختلف تيماري در دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال 92-1391 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل شاهد بدون تنش، تنش شوري 150 ميلي مولار (از منبع كلريد سديم)، تنش شوري 150 ميلي مولار به همراه دو سطح 300 و450 ميلي گرم پتاسيم بر كيلوگرم خاك از منبع سولفات پتاسيم و دو سطح 30 و 45 ميلي گرم پتاسيم بر كيلو گرم خاك از منبع نانو كلات پتاسيم 27 درصد بود. نتايج نشان داد كه تنش شوري سبب كاهش عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، هدايت روزنه اي، ميزان سبزينگي، محتواي آب نسبي و غلظت K+ (به ترتيب به ميزان 68، 51، 58، 22، 15 و 61 درصد) و افزايش غلظت Na+ برگ پرچم (9/3 برابر) در مقايسه با شاهد شد. در مقابل، كاربرد انواع مختلف پتاسيم تحت شرايط شوري، منجر به كاهش آثار نامطلوب شوري بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، هدايت روزنه اي، ميزان سبزينگي، محتواي آب نسبي و غلظت K+ (به ترتيب به ميزان 25، 27، 22، 36، 7 و 35 درصد) و تجمع كمتر Na+ (8/2 برابر) در مقايسه با شاهد شد. پاسخ ارقام گندم نيز به سطوح مختلف پتاسيم متفاوت بود، به طوري كه در رقم بهرنگ سطوح دوم سولفات پتاسيم و نانو پتاس سبب كاهش عملكرد شد، ولي در رقم ياواروس عملكرد دانه تغيير نكرد. مقايسه دو رقم نيز نشان داد كه رقم بهرنگ در پاسخ به شوري داراي تحمل بيشتري نسبت به رقم ياواروس بود. به طور كلي، به نظر مي‌رسد كه تحت شرايط تنش شوري، پتاسيم از طريق كاهش آثار نامطلوب تجمع سديم، تعديل پتانسيل اسمزي و محتواي آب نسبي و افزايش هدايت روزنه‌اي و نيز حفظ محتواي كلروفيل، سبب حفظ فتوسنتز شده و از اين طريق سبب كاهش آثار نامطلوب تنش شوري بر عملكرد دانه گندم دوروم مي شود.

To evaluate the role of potassium on salt tolerance of two durum wheat varieties, Behrang and Yavaros, a pot experiment was carried out as factorial experiment based on completely randomized design with three replications in College of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, in 2013-2014. The experimental treatments were control, NaCl 150 mM, NaCl 150 mM together with two levels of 300 and 450 mg of potassium sulfate per 1 kg soil and two levels of 30 and 45 mg of potassium nano chelate 27% per 1 kg soil. Results showed that salinity stress lead to decreasing 68%, 51%, 58%, 22%, 15% and 61% of the grain yield, biological yield, stomatal conductance, greenness index, relative water content and K+ concentration, respectively, and increasing 3.9 fold of the Na+ concentration of flag leaf compared with control treatment. In contrast, the application of different types of potassium under salinity condition alleviated the negative effects of salt stress on grain yield, biological yield, stomatal conductance, greenness index, relative water content and K+ concentration (25, 27, 22, 36, 7 and 35%, respectively), and was caused the lower Na+ accumulation (2.8 fold) compared with control. The variety responses to different levels of potassium were different, so that the second levels of potassium sulfate and nano potassium in Behrang variety caused to decrease the grain yield, while the grain yield of Yavaros variety was not affected. Results showed that Behrang variety was more tolerant than Yavaros in response to salinity. Generally, the application of potassium under salinity conditions was caused to maintain photosynthesis by adjusting the osmotic potential and relative water content and increasing the stomatal conductance as well as preventing loss chlorophyll, hereby reduces the salinity effects on yield performance of the durum wheat.