كنكاشي در بازار قيصريه لار با هدف ريشه يابي دوره ساخت بنا مقايسه تطبيقي بازار قيصريه لار و بازار زر گران بخارا

A review of the Qeisariyeh bazar in Lar city aiming at finding the roots of the construction age of the unit : A comparative study of Qeisariyeh bazar in Lar and Zargaran bazar in Bukhara

بازارهاي ايراني يكي از مهم ترين بخش?هاي تشكيل دهنده ساختار شهر در شهرهاي تاريخي و فرهنگي باستان بوده?اند. اين بازارها علاوه بر تاثيرگذاري بر ساختار كلي شهر و شكل?گيري محلّه ها، به عنوان يكي از مظاهر مهم معماري، در ميان مردم از اهميّت برخوردار بوده و در جهان نام آور شده?اند. به دليل ويژگي?هاي منحصر به فردي كه بازار قيصريّه لار نسبت به ديگر بازارهاي برجاي مانده از دوران كهن دارد، بررسي عميق?تر و موشكافانه?تر آن ضروري به نظر مي??رسد. هدف از اين مقاله دست يافتن به قدمت اين بناي ارزش مند است؛ چراكه تاكنون بررسي جامعي در مورد تاريخ دقيق ساخت بنا صورت نگرفته است و تمام تاريخ?هاي ذكر شده بر پايه حدس و گمان?هاي شخصي استوار است. نتيجه به دست آمده كمك بسياري به بازشناسي جايگاه و پيشينه تاريخي شهر لار، هم چنين ميزان اهميّت و رونق آن در زمان?هاي گذشته خواهد كرد. براي دست يابي به اين هدف از روش تركيبي(توصيفي و تاريخي-تطبيقي) بهره گرفته شده است. ابتدا با مطالعات كتابخانه?اي و بررسي اسناد تاريخي، شيوه شكل?گيري بازارها در ادوار مختلف و مشابهت آن ها با بازار لار از جهت موقعيّت شهري و بستري كه بازار در آن شكل گرفته و نيز از نظر ساختار و هندسه بنا بررسي شده ?است. به دليل شباهت بسيار معماري بازار لار به شيوه معماري دوره تيموري، تمركز خود را بر بازشناسي عناصر شاخص اين دوره در بناي بازار قرار ?داديم. به همين دليل ابتدا شاخصه?هاي معماري دوره تيموري كه در بازار لار وجود دارد، مورد كنكاش قرار گرفت. در ادامه به مقايسه تطبيقي ميان بازار لار و بازرا بخارا، كه آن هم متعلّق به دوره تيموري است، پرداخته شد. نتايج حاصله نشان مي?دهد كه ساخت و پيكربندي عناصر فضايي بازار لار كاملاً با شيوه?هاي به كار رفته در دوره تيموريان، مطابقت دارد. به بيان ديگر تمام ويژگي?هاي بارز اين دوره به شيوه?اي اعلا در بازار لار نمود يافته ?است.

Iranian bazars are among the most important forming parts of the city structure in historical and cultural cities of the ancient time. These bazars not only have had impact on the general structure of the city and formation of districts, but also have been given significance attention by people as one of the important manifestations of architecture and have become famous in the world. Due to the unique features which exist in the Qeiysarieh bazar in Lar as compared with other bazars remained from the old times, it seems it is necessary to make more deep and precise study of it. The purpose of this article is to find out the oldness of this valuable monument , because so far no comprehensive study has been made about the exact date of the construction of the unit and all dates mentioned about it have been based on personal guesses and estimations. The result will help greatly to restudy the position and historical record of Lar city and the degree of significance and its thriving state in the past times. In order to achieve this goal, the combinational method of descriptive and historical-comparative) methods have been used. First, the library studies and review of historical documents to learn about the method of formation of bazars in different ages and their similarities with Lar bazar from the viewpoint of urban position and the ground upon which bazar has taken shape and also it has been studied from the viewpoint of structure and geometry of the unit. Due to the high similarity of the architecture of Lar bazar to the method of architecture of Timurid age, the focus has been made on restudy of the outstanding elements of this period in bazar monument. For this very reason, first the features of architecture of Timurid age which exist in Lar bazar have been cultivated. In the continuation of study, a comparative study has been made between Lar bazar and Bukhara bazar belonging to Timurid period. The results show that the construction and configuration of space elements of Lar bazar are fully in agreement with the methods employed in Timurid age. In other words, all characteristics of this age have been manifested in an excellent way in Lar bazar.