شناسايي عوامل محيطي حوزه سياسي و فرهنگي فضاي مجازي براي جمهوري اسلامي ايران

Identification and Assessment of Environmental Factors (External and Internal) of Political and Cultural Sphere of Cyberspace for Islamic Republic of Iran

پژوهش حاضر با هدف «شناسایی و ارزیابی عوامل محیطی (داخلی و خارجی) حوزه سیاسی و فرهنگی فضای مجازی برای جمهوری اسلامی ایران با استفاده از الگوی SWOT» انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف كاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و مبتنی بر تكنیك دلفی صورت گرفته است. پس از مطالعه و شناسایی عوامل و دسته‌بندی آنها در قالب (قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها، و تهدیدها) پرسشنامه مرحله اول و دوم مبتنی بر طیف چهار گزینه‌ای تهیه و در اختیار كارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه قرار گرفت. روایی محتوایی ابزار بر اساس نظرات صاحب‌نظران مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز بر اساس الفای كرونباخ 0.747 به دست آمد. پس از جمع آوری داده‌های موردنیاز از طریق پرسشنامه، داده‌های تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSSو با بهره‌گیری از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از آزمون T تك متغیره، میانگین مؤلفه‌های مربوط به هر یك از متغیرهای چهارگانه تحقیق آزمون شدند. همچنین با بهره‌گیری از آزمون فریدمن كلیه متغیرهای تحقیق رتبه‌بندی شدند. با استفاده از الگوی تحلیل فرد آر.دیوید، 5 مؤلفه از هر یك از متغیرهای چهارگانه (نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها) ارزیابی شد. در نهایت عدد به‌دست آمده از جمع جبری متغیرهای نقاط قوت و ضعف، برای محیط داخل مثبت است (2/1). همچنین جمع جبری متغیر‌های فرصت‌ها و تهدیدها، برای محیط خارجی مثبت(3) است. با توجه به حصول دو میانگین در حد متوسط، وضعیت فضای مجازیجمهوری اسلامی ایران در منطقه متوسط(خانه 5 از ماتریس 9 خآن‌های فرد آر.دیوید) قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد كه در مجموع، وضعیت فضای مجازی برای جمهوری اسلامی ایران، در منطقه یكم دستگاه مختصات یا ربع اول مختصات مدل SWOTفرد آر.دیوید قرار گرفت. این ناحیه در تحلیل استراتژیك موسوم به ناحیه اتخاذاستراتژی‌های تهاجمی و یا منطقه SO (منطقه وجود قوت‌ها و فرصت‌ها)است.

This paper is aimed at identifying and assessing the environmental factors (external and internal) of political and cultural sphere of Islamic Republic of Iranʹs cyberspace via SWOT pattern. In terms of purpose, this research is applied and in terms of methodology, it falls into descriptive-analytical researches family. The data have collected through a Delphi technique-based questionnaire. After studying and identifying factors and classifying them in the form of strengths, weaknesses, opportunities and threats, the questionnaires of the first and second stages were compiled based on a four-choice scale and distributed among experts and scholars of the fields. Content validity of instrument was affirmed by experts and its reliability was calculated regarding Cronbachʹs alpha of 0.747. After collecting data through questionnaire, they were analyzed by SPSS and descriptive and inferential statistics methods. Mean of components related to each of researchʹs four variables was tested by single variable T test. Additionally, all of researchʹs variables were ranked via Friedman test. Five components of each of four variables (strengths, weaknesses, opportunities and threats) were assessed by Fred R. Davidʹs analytical pattern. Finally, summation ofstrengths and weaknesses points yielded a positive score (2.1) and also, summation of opportunities and threats points yielded a positive score (3). With regard to the fact that two means stand in a middle level, the status of Islamic Republic Iranʹs cyberspace is posited in a middle region (Cell 5 of Fred R. Davidʹs 9-cell matrix). The results indicate that the status of Islamic Republic Iranʹs cyberspace is totally located in first region of coordinate system or first quarter of Fred R. Davidʹs coordinates. In viewpoint of strategic analysis, this area is referred to as the area of aggressive strategy or SO region (region of strengths and opportunities).