مدل‌سازي اثر خشك‌سالي بر سختي كل و جامدات محلول آب زيرزميني دشت مشهد

Modeling of drought effect on the Total Hardness andTotal Dissolved Solids in ground water of Mashhad plain

زمينه و هدف آب مهم‌ترين مسيله چالش‌برانگيز جهان است. بحران آب در ايران به دليل قرار گرفتن در منطقه خشك و نيمه‌خشك، جدي‌تر از ديگر كشورهاست. هدف از اين مطالعه، مدل‌سازي تغيير كيفيت آب چاه‌هاي منطقه كشف رود دشت مشهد، ناشي از خشك‌سالي در سال‌هاي 86 تا 89 بود. روش تحقيق جامعه‌ پژوهش، چاه‌هاي آب آشاميدني و پيزومتريك منطقه‌ كشف ر ود دشت مشهد بود. آمار بازه زماني سال هاي 86 تا 89 مربوط به كيفيت و سطح ايستايي 16 حلقه چاه موجود در منطقه، به همراه پارامترهاي هواشناسي استخراج گرديد. داده‌ها پس از جمع‌آوري با استفاده از نرم‌افزار SPSS وExcel تجزيه و با نرم‌افزار STELLA مدل‌سازي شدند. براي يافتن ارتباط بين كيفيت (TH وTDS) و افت آب در سطح معني‌داري 5 درصد، از آزمون طبيعي و همبستگي پيرسون استفاده شد. يافته‌ها سطح آب طي بازه سال هاي 86 تا 89 حدود 6 متر افت داشته است. كمترين بارندگي با ميزان 7/104 در سال هاي 78 تا 79 و بيشترين در سال هاي 71 تا 72 به ميزان 6/414 ميلي‌متر بوده است. در ماه‌هاي گرم حداكثر دما بين 35 تا 40درجه سانتيگراد بوده كه افت شديد سطح ايستايي آب و همچنين كمبود بارش مشاهده شده است. تنها در مورد چاه شماره 5 (028/0=P) و 9 (024/0 P=) بين تغييرات سطح آب و TH رابطه معني‌دار بود. طبق نتايج خروجي مدل، مي‌توان گفت مدل توانسته است غلظت شاخص‌هاي آب زيرزميني را با صحت خوبي برآورد كند. نتيجه‌گيري افت مذكور در آب زيرزميني منطقه، نشانگر لزوم برنامه‌ريزي و مديريت درست منابع آبي و بارندگي است تا از تاثيرات خشك‌سالي ازجمله تغيير كيفيت، جلوگيري شود

Modeling of drought effect on the Total Hardness andTotal Dissolved Solids inground water of Mashhad plain Background & objectives: Water is the majorchallenging issue worldwide. In Iran,water shortage is more serious than other countries because it is located on arid and semi arid region. The objective of this research was modeling of drought effects on variation of chemical water quality in the wells of Kashaf Rood area in Mashhad plain in 2006-2010. Material & Methods: Quality and levelraw data(2006-2010) of 16 drinking water wells in Kashaf Rood area and also meteorological parameters were extracted.Data were analyezed by SPSS and Excel softwares and modeled was by STELLA software.Normal and Pearson corrolate test were used in significance level ?= 0.05, to understand relationship between water level and quality. Results:Ground water level from 2006 to 2010 have had 6 meter loss. Mashhad plain experienced the least rainfall with an average annual 104/7 mm in 1998-99 and the most rainfall with an minimum average annual 414/6 mm. Maximum temperature have been 35 to 40c0 in the hot months and also shortage rain and intensive water level loss were observed in these months in 1991-1992. Examination between water level variation and water ground indexes (TDS & TH) determined that all wells had no significant relationship between those parameters except wells No 5(p=0.028) and 9 (p=0.024). According to model results could be concluded model have good accuracy to estimate groundwater characteristics concentration. Conclusion: Mentioned ground water level loss in the area indicates need for appropriate planninig and management of water resources and rainfall so that will be prevented direct and indirect drought (ie: quality change)