مكان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌يابي مراكز خريد در شرايط رقابتي با استفاده از روش جست‌وجوي تابو

Tabu Search Based Competitive Location Model for Shopping Centers

مكان فعاليت‌هاي تجاري ازجمله مراكز خريد، نقش تعيين‌كننده‌‌اي در موفقيت يا عدم‌موفقيت‌‌‌ هر‌‌ فعاليت دارد. در مكان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌يابي مراكز خريد مي‌بايست به معيارها و اهداف متنوعي توجه داشت. در پژوهش حاضر دو هدف حداكثرسازي جذب تقاضاي موجود و حداكثرسازي دسترسي به مراكز خريد در نظر گرفته شد. هركدام از اين اهداف، معيارهاي مختلفي مانند جمعيت، شرايط رقابتي بين مراكز خريد، دسترسي به معابر اصلي، ايستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي حمل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نقل و پاركينگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي عمومي، پارك‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مكان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تفريحي را دربرمي‌گيرند. در اين پژوهش، روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تصميم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گيري چندهدفه براي حل مسيله به‌كار گرفته شد. روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي گوناگوني براي حل مسيله‌هاي چندهدفه ارايه شده است كه به دو گروه كلي روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي سنتي و تكاملي تقسيم مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي سنتي عموماً در حل مسيله‌هايي از اين دست، نقصان‌هايي دارند كه پژوهشگران را به‌‌سوي استفاده از روش‌هاي تكاملي سوق داده‌اند. در پژوهش حاضر از ميان روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تكاملي، الگوريتم جست‌وجو‌ي تابوي چندهدفه به‌كار گرفته شد. در اين مدل، ابتدا با توجه به كاربري اراضي، مكان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي نامناسب از فضاي مسيله حذف شدند و سپس الگوريتم جست‌وجو‌ي تابو براي دستيابي به توازن اهداف در محيط رقابتي به‌كار گرفته شد. به‌‌منظور ارزيابي موقعيت‌هاي پيشنهادشده در مدل تابو، مراكز پيشنهادي با نتايج حاصل از هم‌پوشاني نقشه‌هاي معيار اوليه مطابقت داده شدند.

Location of some facilities such as shopping centers has a crucial role in their success. Finding the location of a new shopping centers where there are existing ones belonging to competitors, asks to consider and evaluate confusing factors and objectives. In this research based on multiple objective decision making (MODM) approach, two objectives are considered to maximize the profit: maximizing demand response and maximizing accessibility to shopping centers. Demand objective is evaluate based on two criteria: population and competitive conditions. Accessibility is related to access to major roads, public transit stations, parking, parks and entertainment centers. There are many methods for solving multi-objective problems that have been generally divided into classic and evolutionary methods. Classical methods are faced with several shortcoming and recent researches are focused on utilizing the heuristic methods. In the proposed model, first unsuitable locations are removed based on their land use and then Tabu Search, as a multi-objective evolutionary algorithm, is used as a competitive location model for finding the location of new shopping centers based on the trade-off between objectives. The proposed model is tested in a case study area in Karaj city and the result is compared with traditional overly analysis.