مقايسه آموزه هاي تعليمي در شاهنامه فردوسي با بوستان سعدي

A comparison of didactic doctrines in Ferdwsi’s Shahnameh Ferdwsi’s Shahnameh

ادبيات تعليمي بخشي گسترده از ادبيات كهن فارسي را شامل مي شود. اگر چه شاهنامه اثري حماسي به شمار مي رود اما فردوسي در جاي جاي اين اثر ارزشمند، از هر فرصتي براي بيان آموزه هاي تعليمي استفاده كرده است، به ويژه در صحنه-هاي حساس و در پايان داستان ها حضور آشكار فردوسي و بيان آموزه هاي اخلاقي قابل توجه است. توصيه هاي فردوسي به خردورزي، نام خواهي، دوري از آز، دادگري، رعايت اعتدال و... در حوزه زندگي شخصي و اجتماع، بيانگر توجه فردوسي به ادب تعليمي است. دو قرن بعد سعدي به عنوان يك مصلح اجتماعي، بوستان را درحوزه ادبيات عرفاني و تعليمي سرود. سعدي با توجه به مقتضيات جامعه ايراني و به ويژه اوضاع زمانه خود در بوستان به مسايلي چون احسان، تواضع، دادگري، رعايت اعتدال، نام خواهي، اغتنام فرصت، نفي آز و... پرداخته است. مقايسه آموزه هاي تعليمي فردوسي با سعدي بيانگر شباهت ها و تفاوت هايي در نگاه اين دو شاعراست. تفاوت ها غالباً برخاسته از شرايط زماني و اوضاع ايران در آن روزگار است كه ازآن جمله مي توان به تاثير قرن ها تسلط بيگانگان، رواج عرفان و تفكر اشعري وكم رنگ شدن روحيه حماسي در روزگار سعدي اشاره كرد. در اين مقاله به مقايسه آموزه هاي تعليمي در شاهنامه فردوسي با بوستان سعدي پرداخته ايم و شباهت ها و تفاوت هاي موجود ميان آموزه هاي تعليمي اين دو شاعر فرزانه را مورد بررسي قرارداده ا يم.

Didactic literature includes a large part of Persian literature. Although Shahanameh considered to be an epic work, Ferdousi used every opportunity to express didactic doctrines in his work, especially in dramatic scenes and the final parts of stories Ferdousi’s presence and his moral doctrines is noticeable. Ferdousi’s recommendation to wisdom , fame, avoiding greediness, respecting moderation etc….in domain of individual and social life are demonstrative of Ferdousi’s attention to the didactic literature. Saadi, as a social peacemaker, two century later, wrote Boustan within the domain of mystical and didactic literature. Saadi with respect to the requirement of Iranian society ;especially, his time states, Saadi in Bostan deals with issues like goodness, modest, justice, fame, taking opportunities, avidness of greediness etc….a comparison of Ferdowsi’s didactic doctrines Saadi shows similarities and differences. Differences arise from time conditions and Jran situation at that time, including to effect of foreign domination, circulation of mysticism, poetic thinking, and disappearing of enthusiastic spirituality at Saadi’s time. In the present paper a comparison is made between didactic doctrines in Ferdwsi’s Shahnameh ans Saadi’s Boustan so that similarities and differences have been revrealed. Ferdwsi’s Shahnameh.