كليدواژه :
اسطوره , ادبيات شفاهي منظوم , جن , پري , مخلوقات ماورايي
چكيده فارسي :
پژوهش در فرهنگ عامه يا تحقيق در فولكلور، حركت براي شناخت باورها، اعتقادات، آيين‌ها و اسطوره‌هاي گذشتگان است و مي‌تواند در خودشناسي، خودباوري و درنهايت هويت‌يابي نسل امروز موثر باشد.
بخش عمده‌اي از فرهنگ جامعه در ادبيات شفاهي متبلور است و ازاين‌رو، اين‌گونه ادبيات با نوع معيشت، سطح آرزوها، اقتصاد و اعتقاد مردم همخواني شگرفي دارد. ادبيات شفاهي پديدآورندگاني گمنام، ولي ناقلاني آشنا دارد و از نظر محتوايي در برگيرنده آرزوها و انتظارات بر باد رفته يا دور از دسترس، اسطوره‌ها، اعتقادات و باورهاي فردي و جمعي مردم گذشته است كه برخي از اين اسطوره‌ها، باورها و اعتقادات به مخلوقات ماورايي از قبيل جن و پري مربوط مي‌شود.
وقتي بشر ديروز نتوانست براي ديده‌ها و شنيده‌هايش از پديده‌هاي پيرامونش، پاسخي منطقي و متناسب با دانايي و تجربه و انتظاراتش پيدا كند، به تحير فرو رفت، به خيال‌پردازي و افسانهسازي روي آورد و با خلق مخلوقاتي ماورايي و اسطوره‌اي و نسبتدادن بسياري از امور به آنها، به پرسش‌هاي واقعي خود پاسخي خيالي داد و از نظر رواني خود را قانع كرد.
ادبيات شفاهي مردم خراسان كه تجلّي‌گاه اين امور است، گاهي به نثر و در قالب قصه و افسانه، نقل روايت، چيستان، ضرب‌المثل و گاهي به نظم و موزون بوده و در قالب مثنوي، قطعه، غزل، دوبيتي، رباعي، مفردات و ... بيان شده است. نگارنده تلاش دارد در اين جستار كوتاه به بررسي جن و پري در ادبيات شفاهي منظوم (لالايي، دوبيتي، رباعي و...) خراسان بپردازد. به بيان ديگر در اين مقاله پژوهشي در پي آن هستيم كه دريابيم اسطوره جن و پري دركدام بخش از ادبيات شفاهي منظوم خراسان بيشتر بروز و ظهور دارند و بروز و ظهور اين مخلوقات در قالب‌هاي متعدد چگونه است؟ تحقيق و بررسي، مطالعه و پژوهش در فرهنگ عامه و ادبيات شفاهي، حركتي است بهمنظور شناخت نياكان و بهره‌گيري از ذهن و زبان آنها براي زندگي بهتر.
براي گردآوري داده‌هاي اين مقاله 2007 دوبيتي، 675 رباعي، 954 لالايي، 186 چيستان و حدود 30000 ضرب‌المثل منظوم بررسي شدكه درنهايت بايد گفت: اين مخلوقات كه براي پاسخ به نياز انسان‌ها خلق شده‌اند، در ساير فرهنگ‌ها مشابه‌هايي دارند و برخي از آنها با اعتقادات مردم گره خورده و بعضي مواقع آفرينشي مردانهخواه دارند.
چكيده لاتين :
Researching on public culture or folklores is a measure to learn about the beliefs, traditions and myths of the people of old times and may be useful in self-cognition, self-confidence and eventually, identity achievement of the contemporary generation.
A major part of society’s culture is represented in its oral literature. Therefore, such type of literature is extraordinarily along with the level of dreams, economy and beliefs of the public. Oral literature has unknown authors, but known narrators and in terms of contents, it includes perished or inaccessible dreams and expectations, myths, and individual and group beliefs of the people of the past, while some of these myths and beliefs are associated to supernatural creatures such as elf and fairy.
When the mankind in the past failed to find a logical answer and in proportion to his/her knowledge, experience and expectations from his/her surrounding phenomena, (s)he was surprised and therefore started making imagination and fantasy and created supernatural and mythical creatures and attributing several issues to them, through which (s)he answered his realistic questions using fantasy responses and therefore mentally persuaded himself/herself.
Khorasanian oral literature, which manifests these issues, has been sometimes in prose, and within the framework of stories and fictions, narrations, mazes, proverbs and sometimes as poems and been expressed in the form of masnavi, part, sonnets, couplets, quatrains, materia, etc. In this brief work, the author strives to study elf and fairy in poetic oral literature (lullaby, couplets, quatrains, etc.) of Khorasan. In other words, in this research article we are trying to find out that in which part of Khorasan poetic oral literature, elf and fairy are more manifested and emerged and how is the emergence of these creatures in different frameworks? Examining, studying and researching on public culture and oral literature are a measure to recognize the ancestors and take benefit from their minds and language for a better life.
In order to collect the data of this article, 2,007 couplets, 675 quatrains, 954 lullaby, 186 mazes and roughly 3,000 poetic proverbs have been studied, after which it should eventually be specified that these creatures
have been created to meet the needs of humans. They have some similar entities in the other culture and some of them are embedded in the public beliefs, and sometimes they have a masculine creation.
