بررسي تاثير رقم و نوع محصول (اصلي و رتون) بر برخي خصوصيات فيزيكي، مكانيكي و تبديل شلتوك به برنج سفيد

Effect of Variety and Type of Ratoon and Main Crops on Physical, Mechanical, and Milling Properties of Rice

در اين تحقيق برخي از خواص فيزيكي، مكانيكي و تبديل برنج سه رقم محلي متداول به نام‌هاي هاشمي، علي‌كاظمي و طارم در دو نوع محصول اصلي و رتون بررسي شد. آزمايش به صورت فاكتوريل (2×3) در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در پنج تكرار صورت گرفت. نتايج نشان مي‌دهد كه تنها ضخامت و درجه كرويت دانه برنج محصول اصلي (به ترتيب 68/1 ميلي‌متر و 388/0) به طور معني‌دار (01/0 > P) كمتر از مقادير معادل آنها (به ترتيب 71/1 ميلي‌متر و 398/0) در برنج رتون است. بيشترين طول دانه برنج قهوه‌اي (58/7 ميلي‌متر) در رقم هاشمي و بيشترين عرض (03/2 ميلي‌متر)، ضخامت (80/1 ميلي‌متر)، قطر ميانگين هندسي (00/3 ميلي‌متر)، درجه كرويت (408/0)، سطح دانه (40/25 ميلي متر مربع)، جرم مخصوص توده و جرم مخصوص واقعي (به ترتيب 54/561 و 24/1292 كيلوگرم بر متر مكعب) و وزن هزار دانه (96/26 گرم) در رقم علي‌كاظمي به دست آمده است. بيشترين نيروي گسيختگي در بارگذاري خمشي و عملكرد برنج سالم مربوط به برنج رتون رقم هاشمي (به ترتيب 68/24 نيوتن و 36/81 درصد) و كمترين مقدار معادل آنها در برنج محصول اصلي رقم علي‌كاظمي (به ترتيب 64/19 نيوتن و 41/73 درصد) تعيين شد (01/0 > P). بين نيروي گسيختگي در بارگذاري فشاري ارقام مختلف برنج در دو نوع محصول اصلي و رتون اختلاف معني‌دار نيست.

The present study examined the physical properties, rupture force, and milling characteristics of the common Hashemi, Alikazemi, and Tarom rice varieties in main and ratoon crops. The experiment was conducted as a factorial(3×2) randomized complete block design with five replications. The results revealed that the thickness (1.68 mm) and sphericity of grains (0.388) were less in the main crop thanin the ratoon rice (1.71 mm and 0.398, respectively). The Hashemi variety recorded the greatest length (7.58 mm). Alikazemi recorded the greatest width (2.03 mm), thickness (1.80 mm), geometric mean diameter (3.00 mm), sphericity (0.408), surface area (25.40 mm2), bulk density (561.54kgm-3), true density (1292.24 kgm-3), and thousand grain mass (26.96 g). The highest bending rupture force(24.68 N) and head rice yield (81.36%) was obtained for the ratoon rice crop of the Hashemi variety and the lowest corresponding values (19.6 N and 73.41%, respectively) were recorded for the main rice crop of the Alikazemi variety (P < 0.01). There was no significant difference in compressive grain rupture force between varieties or between the main and ratoon crops.