تأثيرپذيري مؤلفه‌هاي رواناب و رسوب كرت‌هاي آزمايشي كوچك از كاربرد پسماند آلي ويناس

Small Plot Soil Hydrologic Components as Affected by Application of Vinasse Organic Residue

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر كاربرد دو مقدار 5/4 و 8 لیتر بر متر مربع پسماند آلی و سازگار با محیط زیست ویناس بر زمان شروع، ضریب و حجم رواناب، هدررفت خاك، و غلظت رسوب در كرت‌های آزمایشی كوچك با شیب 20 درصد با استفاده از شبیه‌ساز باران با دو شدت 50 و 90 میلی‌متر بر ساعت و با تداوم 15 دقیقه روی خاك لومی-رسی-شنی انجام شد. نتایج نشان‌دهندة اثر معنا‌دار تیمار ویناس بر زمان شروع رواناب و غلظت رسوب (04/0>P)، حجم و ضریب رواناب، و هدررفت خاك (00/0P=) بود. همچنین نتایج نشان داد كاربرد سطح پایین ویناس به‌ترتیب باعث افزایش 151 و 154 درصد رواناب و هدررفت خاك در شدت 50 میلی‌متر بر ساعت و نیز موجب افزایش 64 و 200 درصد متغیرهای بررسی‌شده در شدت 90 میلی‌متر بر ساعت در مقایسه با تیمار شاهد است. سطح بالای ویناس، رواناب و هدررفت خاك را به‌ترتیب 79 و 30 درصد در شدت 50 میلی‌متر بر ساعت و نیز 60 و 58 درصد در شدت 90 میلی‌متر بر ساعت افزایش داد. با وجود این، تیمار 5/4 لیتر بر متر مربع ویناس در هر دو شدت و تیمار 8 لیتر بر متر مربع ویناس در شدت 90 میلی‏متر بر ساعت مقدار غلظت رسوب را افزایش و در شدت 50 میلی‌متر بر ساعت تیمار 8 لیتر بر متر مربع ویناس میزان غلظت رسوب را نسبت به تیمار شاهد كاهش داد. این در حالی است كه میزان اثربخشی تیمار 8 لیتر بر متر مربع در كاهش رواناب و هدررفت خاك و غلظت رسوب بیش از تیمار 5/4 لیتر بر متر مربع بود. نتایج نشان داد افزودن پسماند آلی همیشه موجب جلوگیری از هدررفت خاك و بهبود ویژگی‌های فیزیكی خاك نخواهد شد. بنابراین استفاده از سطح بالاتر ویناس و افزایش ماندگاری آن قبل از وقوع بارش توصیه می‌شود.

The present research was planned to assess the effect of application of two doses of 4.5 and 8 l m-2 of environmentally friendly industrial organic waste of Vinasse on runoff commencement time, runoff coefficient and volume, soil loss and sediment concentration within small experimental plots of 20% slope under rainfall simulation with intensities of 50 and 90 mm h-1 and 15 min duration on a sandy clay loam soil. The results indicated significant effects of the treatment on runoff commencement time and sediment concentration (P<0.04), runoff coefficient, runoff volume as well as soil loss (P= 0.00). Also the results revealed that the lower doses of vinasse application resulted in increasing runoff and soil loss for about 151 and 154% at 50 mmh-1 and increasing the expressed variables for respectively about 64 and 200 % at 90 mmh-1 in comparison with those recorded for control. The application of higher doses of vinasse increased runoff and soil loss rates for the respective 79 and 30% at 50 mmh-1, and increased runoff and soil loss rates for 60 and 58% at 90 mmh-1, respectively. In addition, the application of Vinasse increased runoff volume and soil loss in either one of the rainfall intensities. In this situation, 4.5 l m-2 of vinasse in either of the rainfall intensities and 8 l m-2 of vinasse in intensity of rainfall 90 mm h-1 increased sediment concentration, but 8 l m-2 of vinasse in the intensity of 50 mm h-1 of rainfall reduced it, the effects of 8 l m-2 treatment to reduce runoff, soil loss and sediment concentration were found out as more than those obtained for 4.5 l m-2 treatment. These results show that the application of vinasse amendment does not always prevent soil loss; neither does it improve soil physical properties. Higher rates of application of vinasse, together with extending the persistency period before rainfall, are therefore suggested.