استفاده از يك مدل ژئومورفولوژيكي مبتني بر توان جريان براي پهنه‌بندي فرسايش و رسوب‌خيزي حوضه‌هاي آبريز

Use of the Geomorphological Model, Based on the Stream Power, for Zoning Erosion and Sedimentation in Watersheds

تأمین اطلاعات مورد نیاز برای مدل‌های فرسایش و رسوب از مشكلات عمدة به‌كارگیری این مدل‌هاست. در این پژوهش مدلی ژئومورفولوژیكی معرفی می‌شود كه بر مبنای تئوری قدرت جریان توسعه‌ یافته و برای محاسبة پتانسیلِ فرسایشِ منجر به تولیدِ رسوبِ ورودی به رودخانه‌ها از دو پارامتر شیب و مساحت ویژة زهكشی استفاده می‌كند. مدل مزبور فقط با تكیه بر نقشة ارتفاعی رقومی قادر به ناحیه‌‌بندی حوضه بر اساس حساسیت به فرسایش است. برای ارزیابی نتایج مدل ژئومورفولوژیكی از مدل MPSIAC و برای واسنجی مدل مزبور، به كمك آمار رسوب ثبت‌شده و به روش حد وسط دسته‌ها، آورد رسوبی حوضه تعیین شد. ناحیه‌بندی انجام‌شده توسط دو مدل تطابقی مناسب دارند. از میان عوامل نه‌گانة MPSIAC مجموع عوامل توپوگرافی و فرسایش سطحی بیشترین همبستگی را با مدل ژئومورفولوژیكی نشان می‌دهند. این امر بدان معنی است كه نمی‌توان از مدل ژئومورفولوژیكی در مناطقی كه فرسایش غالب در آن‌ها فرسایش خندقی و رودخانه‌ای است استفاده كرد.

Providing information for erosion and sediment yield simulation in watersheds is the major concern in employing the corresponding models. throughout this paper, a geomorphological model based upon stream power theory is introduced. In this model, for simulating the potential erosion leading to sediment load in rivers, two parameters namely: slope and specific catchment area are employed. The model which uses just a Digital Elevation Model (DEM) to provide the required information is capable of zoning watersheds as based on the susceptibility of landscape to erosion. This advantage makes the model an efficient and affordable tool for initial planning in soil conservation projects regarding their importance in dam and river engineering studies. The MPSIAC model is employed to evaluate the results of the geomorphological model, while the recorded sediment data in the study river was used to calibrate MPSIAC. While the performance of the two models was close, regression relationship between the nine factors of MPSIACmodel and geomorphological model showed that the factors of topography and surface erosion in MPSIAC constitute the most related parameters.