الگويي براي تنظيم رفتار در فضاي معماري بر اساس الگوهاي ايده آل رفتار- كالبد در اسلام (مطالعه موردي: نمازخانه هاي فرودگاه)

A mode for adjustment behavior in the architectural space based on the ideal models of physical body- behavior in Islam , A case study: Airport Praying Rooms

مطالعات رفتارشناسي با در نظر داشتن دوگانه كالبدِ معماري و فرهنگ، همواره از جايگاه ويژه اي در نظريّه هاي محيطي برخوردار بوده است. موضوع اصلي اين پژوهش، بررسي و تحليل اين گونه مطالعات در جهت نزديك شدن به «تنظيمِ رفتار» با تكيه بر فرهنگ اسلامي است. براي اين منظور، پس از بحثِ مكفي پيرامون چارچوب نظريِ پژوهش كه گرايش هاي معاصرِ طرّاحي را در حوزه تنظيم رفتار مدّ نظر قرار مي دهد، مدلي براي برنامه دهي براي در نظر گرفتنِ دو مقوله «واقعيّت هاي رفتاري» و «ايده آل هاي رفتاري» ارايه شده است. به منظور پياده كردنِ مدل و هم چنين براي حصول نتايج دقيق از «نمازخانه هاي فرودگاه» به عنوان نمونه موردي استفاده شد كه پس از جمع آوري اطلاعات به روش پيمايشي، اطلاعات در نرم افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفت. روش تحقيق در نوشتارِ حاضر، بر اساس روش كيفي و استدلال منطقي استوار است. ضمناً بررسي اسنادي و مطالعه كتابخانه اي، بنيان تحليل، توصيف و تفسير نتايج در اين مقاله را شكل مي ‎دهد. نتايج حاصل از اِعمال مدل بر برنامه?دهي نمونه موردي نمازخانه ترمينال فرودگاه?ها نشان داد كه واقعيّت هاي رفتاري (شامل ميزان وقوع رفتارها و نيز نظر كاربران نسبت به آن ها) مي?تواند مبنايي واقعي را براي «چانه?زني» برنامه?اي فراهم كند كه به جز طرّاح و كارفرما، فرهنگ كلّي (در اين جا، اسلامي) نيز در آن يك طرف قوي باشد و ماحصل آن به صورت الزامات طرّاحيِ برآمده از فرهنگ كلّي و واقعيّت هاي رفتاري، ارايه شود.

Behavior studies with the twofold inclusion of architecture and culture physical body have had a specific position in the environmental theories. The main subject of this research is to study and analyze these types of studies in approaching the behavior adjustment with an emphasize on Islamic culture. For this purpose , after sufficient discussion on theoretical framework of research which considers the contemporary tendencies of design in the domain of adjustment of behavior , a model has been put forth for programming in order to include the two items of behavioral realities and behavioral ideals . In order to implement the model and also to gain the precise results , the prayers rooms of the airport have been presented as a case sample . After collecting data in survey form , the data has been analyzed in SPSS software . The research methodology of the present article is based on the qualitative method and logic reasoning. By the way, the document review and library study , forms the base of analysis , description and interpretation of the results in this article. The results from the application of the model on programming the sample case of prayers room in airports terminals showed that the behavioral realities (including the rate of occurrence of behaviors and also the view of the users towards them) can provide a real based for program bargaining that in addition to designer and employers, the general culture ( here Islamic culture) also to be strong in that side and its outcome to be presented in form of obligations of design derived from the general culture and behavioral realities.