نقد جامعه شناسي رمان هاي سه‌گانه احلام مستغانمي (با تكيه بر رمانتيسم جامعه گرا)

A sociological review of triple novels of ahlam mosteghanemi (based on community-oriented romanticism)

در نقد جامعه‏شناختي رمان، ارتباط ساختار و محتواي داستان با وضعيت و دگرگوني‏هاي جامعه و محيطي كه در آن متولد شده بررسي مي‏شود و چگونگي انعكاس و بازنمايي هنرمندانه جامعه در جهان تخيلي اثر ادبي، نقد و تحليل مي‏شود. نويسندگان در اين مقاله، بر پايه چارچوب نقد جامعه‏شناسي، به بررسي آثار نويسنده مشهور الجزايري، خانم احلام مستغانمي، پرداخته‏اند. با آنكه وي نويسنده‏اي رمانتيك است، در قالب رمانتيسم جامعه‏گرا در آثار خود به تبيين اوضاع فرهنگي و اجتماعي كشورش مي‏پردازد. او از مسايلي چون حقوق زنان، فقر فرهنگي، تقابل سنت و مدرنيته و نابساماني‌هاي اجتماعي سخن مي‏گويد و زخم‌ها و جراحت‌هايي را كه از رهگذر استعمار بر پيكره جامعه وارد شده، واكاوي و تشريح مي‏كند. از يافته‏هاي اين پژوهش، كه به روشي توصيفي‌ـ تحليلي تدوين شده، برمي‏آيد كه نويسنده توانسته است روزنه‏اي جديد براي شناخت زواياي مختلف اشغال الجزاير، جنگ‌هاي آزادي‌بخش اين كشور، پيامدهاي استعمار و عقب‏ماندگي جوامع عربي در برابر چشمان مخاطب بگشايد. اما ،در‌عين‌حال، تلاش دارد با كاربرد لحني احساسي، پايبندي خود به مكتب رمانتيسم را حفظ كند. با وجود اين، هرچند آثار وي رنگ‌و‌بوي انتقادي به خود گرفته است، با رياليسم اجتماعي تفاوت معناداري دارد.

In a sociological review of novels, the connection between structure and content of the story studied by considering the conditions and changes in society and environment in which they are created, and the modality of artistic reflection of the society in the world of the literary work is reviewed and analyzed. In this article, the authors present an analysis of the works of the famous Algerian female novelist called “Ahlam Mosteghanemi”. As a writer, she is romantic, but she deals with social and cultural situation in her country relying on community-oriented romanticism. She deals with many issues such as women’s rights, cultural poverty, social instability and conflict between tradition and modernity, and also describes the wounds and injuries imposed on the society through the colonialism. Based on the results obtained from this descriptive- analytical research, we come to realize that she could open a horizon to knowing different angles of occupation in Algeria, liberation wars at this country, results of colonization and mustiness of Arab communities. She also tries to keep her obligation to romanticism, using an emotional tone. Although her works have a critic tone, they are drastically different social realism.