تغييرات نسلي ارزش فرزند و رفتار فرزندآوري زنان پيش و پس از انقلاب اسلامي (مطالعه موردي: شهر زنجان)

Generational changes of child value and childbearing behavior of women before and after Islamic Revolution (Case study: Zanjan City)

مطالعه تغييرات نسلي «ارزش فرزند» و رفتار فرزندآوري در بين زنان پيش و پس از انقلاب اسلامي، موضوع مقاله حاضر است. نسل‏‏هاي مختلف زنان در ايران، بر‌اساس تجربه زيسته مشترك، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند و فرزندآوري دارند. روش تحقيق، پيمايشي و از نوع مقطعي و ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه است. جمعيت آماري شامل پنج نسل از زنان شهر زنجان است كه از هر نسل 100 نفر انتخاب شده و در مجموع 500 نفر حجم نمونه اين تحقيق را تشكيل داده‌اند. روش نمونه‌گيري خوشه‏اي دومرحله‏اي به شيوه PPS است. در يافته‏‏هاي تحقيق، تفاوت ميانگين نمره ارزش فرزند و رفتار فرزندآوري، در بين نسل‏‏هاي مطالعه‌شده، به لحاظ آماري معنادار است. پايين‌ترين سطح ارزش فرزند در بين نسل زنان سال‏‏هاي 1371 تا 1374 و بالاترين سطح مربوط به نسل زنان سال‏‏هاي قبل از 1342 است. فردگرايي با ارزش فرزندآوري رابطه منفي و معكوس دارد. دينداري و ارزش فرزندآوري رابطه مثبت و مستقيمي دارند و تاثير تجربه جهاني‌شدن بر ارزش فرزند، در نسل متولدان 1358 تا 1367 شديدتر از ساير نسل‏هاست. تفاوت تغيير رفتار فرزندآوري بين زنان نسل‏‏هاي مختلف در ايران با توجه به تجربه تاريخي، زيستي، و آگاهي نسلي متفاوت هر‌يك از نسل‌ها، همراه با تضاد ساختي و نسلي قابل تبيين است و تغييرات نسلي ارزش فرزند، هم از لحاظ ذهني و تاريخي و هم از لحاظ عيني و ساختي، قابل بررسي است. تجربه جهاني‌شدن زنان در كنار افزايش آگاهي و انتظارات و دگرگوني در نقش و موقعيت آنان پس از انقلاب اسلامي، در برداشت و ارزيابي آنان از ارزش فرزند و رفتار فرزندآوري تاثيرگذار بوده است.

This article investigates generational changes of child value and childbearing behavior among women before and after Islamic Revolution of Iran. Different generations of Iranian women, based on their shared common life experiences, have various and sometimes contrasting attitudes and perceptions towards the meaning and concept of child and childbearing. This research is cross-sectional and survey-based and the data are collected using questionnaire. Research population included five generations of Zanjani women. The 500 woman- sample consisted of 100 women from each generation. Two-stage sampling, based on PPS method, was used in this research. . Findings showed that the mean score value differences for child and childbearing among studied generations is statistically significant. The lowest rate of child value was related to women between 1992 and 1995 and the highest rate belonged to women before 1963. There was a reverse and negative relationship between individualism and childbearing. A positive and direct relationship is observed between religiosity and childbearing. The effect of globalization on child value among generation of 1979-1988 is stronger than other generations. Based on different historical and biological experiences and awareness of each generation as well as generational and structural conflict, changes in childbearing behavior can be explained; i.e., uneven and unequal distribution of opportunities, resources, and facilities among generations can be explained. Accordingly, generational changes of child value both historically and mentally as well as structurally and objectively can be explained. Womenʹs experiences in terms of globalization in addition to their awareness and expectations improvement as well as changes in their roles and positions after Islamic Revolution in Iran have affected their perceptions and evaluations of child and childbearing value.