تاثير اجراي برنامه خودمديريتي بر كنترل قند خون و هموگلوبين گليكوزيله در مبتلايان به ديابت نوع دو

Effects of self-management program on glycemic control in patients with type 2 diabetes and glycosylated hemoglobin

چكيده مقدمه: حاكميت باليني چهارچوبي است كه در آن سازمان هاي ارايه دهنده خدمات باليني، در قبال بهبود دايمي كيفيت پاسخگو بوده و با ايجادمحيطي كه درآن تعالي خدمات باليني شكوفا مي شود به صيانت از استانداردهاي عالي خدمت مي پردازند. هدف: مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير برنامه خودمديريتي بر قند خون و هموگلوبين گليكوزيله مبتلايان به ديابت نوع دو انجام گرفت. روش كار: اين مطالعه يك كارآزمايي باليني بود كه بر روي 80 بيمار مبتلا به ديابت نوع دو منتخب از ميان مراجعه‌كنندگان انجمن ديابت رشت انجام شد. نمونه ها به شكل تصادفي به دو گروه مداخله و كنترل 40 نفره تقسيم شدند. برنامه خودمديريتي شامل آگاهي و شناخت، فرايند حل مساله، برنامه رژيم غذايي، پياده‌روي و كنترل استرس بود كه به مدت سه هفته به بيماران آموزش داده شد و طي دو ماه پي‌گيري گرديد. داده ها با استفاده از پرسشنامه مشخصات دموگرافيك و اندازه گيري قند خون و هموگلوبين گليكوزيله قبل و هشت هفته پس از انجام مداخله جمع‌آوري شد. به علاوه قند خون دو ساعت پس از غذاي بيماران هر هفته اندازه‌گيري شد. تجزيه و تحليل اطلاعات توسط آزمون‌هاي آماري مجذور كاي، فيشر، تي زوج و مستقل و Repeated measure ANOVA انجام گرفت. نتايج: نتايج بررسي بيماران پيش ازانجام مداخله نشان دادكه بيماران دوگروه ازنظر شاخص هاي دموگرافيك، وضعيت بيماري، مصرف داروها، قند خون با يكديگر تفاوت آماري معني‌داري نداشتند. دو ماه بعد از اجراي مداخله قند خون و هموگلوبين گليكوزيله درگروه مداخله نسبت به قبل از مداخله بهبود معني‌داري يافت. اين تغييرات در گروه كنترل ديده نشد. به علاوه بعد از مداخله تفاوت معني‌داري بين دو گروه از لحاظ ميزان هموگلوبين گليكوزيله وجود داشت(001/0 > P). نتيجه گيري: با توجه به يافته‌ها مي‌توان نتيجه گرفت كه برنامه خود مديريتي منجر به بهبود قند خون و كاهش ميزان هموگلوبين گليكوزيله در مبتلايان به ديابت نوع دو مي‌گردد. لذا برنامه ارتقا خود مديريتي مي تواند به عنوان راهبردي در ارتقا سلامت بيماران مربوطه به كار گرفته شود.

Abstract Introduction: Today self-management is one of the strategies for chronic disease control such as diabetes. Self-management activities are designed based on patients’ active participation in control and management of chronic disease challenges and prevention of disease complications. Objective: This study aimed to examine the effect of diabetes self-management program on blood glucose and glycosylated hemoglobin among patients with type 2 diabetes. Methods: In this randomized, controlled trial, 80 patients with type 2 diabetes who referred to Rasht Diabetes Association participated. They were randomly assigned to two groups of intervention and control. Self-management program involved knowledge and understanding, problem-solving process, diet plan, walking and stress management which were taught to patients for three weeks and followed for two months. Data were gathered by demographic questionnaire and measurement of blood glucose and glycosylated hemoglobin before and eight weeks after the intervention. In addition patients’ blood glucose level was monitored weekly. Data were analyzed by statistical tests such as Chi-square, Fisherʹs exact, Student-t, Paired-t tests and repeated measure ANOVA. Results: Findings showed no significant differences in experimental and control group as regard to demographic, disease condition, drug use and blood glucose criteria. Blood glucose and glycosylated hemoglobin improved significantly in experiment group two months after the intervention. These changes were not seen in the control group. In addition a significant difference was shown between the two groups as regard to level of glycosylated hemoglobin after intervention (P < 0/001). Conclusion: In attention to findings, it can be concluded that self-management program promotes blood glucose and glycosylated hemoglobin levels in patients with type 2 diabetes. Therefore self-management promotion program can serve as guide in improvement of patient health.