بررسي اثرات مهاجرت بازگشتي (شهر به روستا) بر بافت فرهنگي و كالبدي روستا

Checking the effects of return migration (city to village) on the physical and cultural context of the village

مهاجرت به عنوان يكي از شاخص‌هاي تعامل روستا- شهري در بسياري از كشورهاي جهان، به‌ويژه در جوامع در حال توسعه رايج است و پيامدهاي مختلفي براي مبدا و مقصد به همراه دارد. در جريان پديده‌ي مهاجرت، مهاجران در صورت برقراري ارتباط و حفظ آن با روستاي زادگاه خود، به دليل كسب انديشه‌هاي متفاوت، مي‌توانند تاثيرات چشمگيري بر فضاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و كالبدي روستا داشته باشند. در اين تحقيق سعي بر آن است كه با مطالعه‌ي تفاوت‌هاي دو روستاي حصار و نامق كه در مجاورت يكديگرند، به بررسي تاثير مهاجران بر بافت فرهنگي و كالبدي روستاي مبدا پرداخته شود. روستاهاي حصار (از توابع شهرستان تربت حيدريه در استان خراسان رضوي) و نامق (از توابع شهرستان كاشمر در استان خراسان رضوي) با وجود واقع شدن در فاصله‌ي 5 كيلومتري از يكديگر، داراي وضعيت مسكن و بافت روستايي به طور كامل متفاوتي هستند. روستاي حصار با توجه به حفظ ارتباط مهاجران با زادگاه خود، بافت سنتي‌اش را از دست داده است، در حالي كه روستاي نامق با وجود فاصله‌ي بسيار نزديك از آن، همچنان داراي فضاي سكونتگاهي روستايي و فضاي اجتماعي سنتي است. نتيجه‌ي بررسي نشان مي‌دهد كه بازگشت مهاجران به روستا، بر تغيير بافت فرهنگي و مسكن روستاي مبدا بسيار تاثير گذار بوده است. مقايسه‌ي دو روستاي مورد مطالعه، گوياي اين مطلب است كه در روستاي حصار، مهاجران با بازگشت به روستا، سرمايه‌گذاري و ساخت مسكن تاثير بسزايي بر بافت فرهنگي كالبدي روستا گذاشته‌اند. براي انجام اين بررسي از تكنيك‌هاي مشاهده و مصاحبه در قالب روش كيفي براي جمع‌آوري اطلاعات‌ و از روش تحليلي- توصيفي براي تبيين و ارايه‌ي نتايج بهره گرفته شده است.

Migration is common as an indicator of the interaction between the rural-urban in many countries, especially in developing countries and has different outcomes for origins and destination. During the migration, if migrants communicate with their native village and maintain it, because of earning different ideas, can have important influences on cultural, social, economical and physical space of village. The aim of this research is to study the differences between two villages (Hesar and Namgh which are adjacent to each other in order to focus on the effects of migrants on the cultural and physical context of the origin village. Although villages “Hesar (from the functions of the city “TorbateHeidariyeh”) and “Namgh” (from the functions of the city “Kashmar”) in RazaviKhorasan have been located with a five km distance from each other, have quite different status of house and rural context. The village “Hesar” according to keeping communication with their hometown by migrants has lost its traditional context. While the village “Namgh”, although with a very near distance from it, also has traditional rural settlement space and social space. The result shows that the return of migrants to the village had effects on changing cultural context and the houses in the origin village. Comparing two studied villages suggests that in village “Hesar”, migrants by return to village “Hesar”, migrants by return to village, investment and building houses, had important effect on cultural-physical context of village. In order to do this job, observation and interview techniques in terms of qualitative methods to gather information and descriptive-analytical method for the determination and presentation of results was used.