تاثير مداخله آموزشي بر اصلاح برخي مولفه هاي موانع زندگي با ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2: كاربرد مدل بزنف

Assessing the effect of educational intervention on some barriers of living with diabetes among type 2 diabetes: Application of BAZNEF Model

زمينه و هدف: غلبه بر موانع زندگی با ديابت به عنوان يك زير ساخت منطقی در راستای توانمندسازی بيماران در مديريت زندگی با ديابت و شناخت عوامل مؤثر بر اين موانع به شمار می آيد. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير مدخله آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر موانع زندگی با ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 و عوامل مؤثر بر آن طراحی و اجرا شد. روش كار: اين پژوهش يك مداخله نيمه تجربی با گروه شاهد می­باشد. نمونه ها شامل 90نفر از بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 تحت پوشش مراكز بهداشتی درمانی جنوب تهران در سال 1393 انجام شد كه بعد از انجام پيش آزمون به دو گروه مداخله و شاهد با تخصيص تصادفی انتخاب شدند در دوگروه مداخله و مقايسه تحت بررسی قرار گرفتند. با توجه به اطلاعات گردآوری شده پيش آزمون يك مداخله آموزشی فقط برای گروه مداخله طی يك ماه و در قالب شش جلسه آموزشی اجرا شد. در اين جلسات بر مبنای سازه های مدل بزنف در خصوص بيماری ديابت و انواع عوارض قلبی عروقی، روش های تغذيه سالم، تحرك فيزيكی، روش­های خود پايشی كنترل قند خون، ارتباط با كارمندان بهداشتی و پزشك، اطلاعات و دستورالعمل های لازم داده شد. نتايج: يافته­های پژوهش نشان داد كه بين ميانگين نمرۀ مربوط به متغيرهای اجزای مدل بزنف (اعتقادات، نگرش و نرم های انتزاعی و عوامل قادر كننده) و مولفه های موانع زندگی با ديابت( تشخيصی، درمانی، خودپايشی، ارتباط با افراد حرفه ای ) در دو گروه مداخله و شاهد در قبل و بعد از مداخله آموزشی اختلاف معنی داری وجود دارد. )0001/0 (p< نتيجه گيری: نتايج اين مطالعه لزوم آموزش مناسب و تئوری محور به بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 برای كاهش موانع زندگی با ديابت را نشان داد و مدل بزنف می­تواند به عنوان يكی از تئوری­های مناسب برای كاهش موانع زندگی با ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو استفاده شود.

Background and Aim: Overcoming barriers of living with type-2 diabetes mellitus is a challenge in line with empowering patients for a well-managed life. This study was conducted to determine the effect of an educational intervention based on the BASNEF model on the living barriers among type-2 diabetes patients and factors affecting it. Materials and Methods: This study, conducted in 2014, was a quasi-experimental intervention including a total of  90 type-2 diabetes patients under coverage of South of Tehran Health Centers, randomly divided, after a pre-test, into 2 groups ─ an experimental and a control (comparison) group. Based on the information obtained through the pre-test, a one-month education was imparted at the experimental group in 6 sessions; the control group received no education. The educational contents included, based on the BASNEF model constructs, diabetes as a disease and its cardiovascular complications, healthy nutrition, physical activity, methods of self-monitoring blood glucose control, and ways of communication with the health personnel and physicians. Results: The findings showed significant differences between the mean scores of constructs of the BASNEF model (beliefs, attitudes, subjective norm, enabling factors) and constructs of barriers of living with diabetes (diagnosis, treatment, self-monitoring, communication with health professionals) in both the experimental and control groups before and after the intervention (p<0.0001). Conclusion: The findings of this study show the necessity of educating type-2 diabetes patients aiming at reducing barriers to living with the disease. The BASNEF model is one of the applicable theories that can be used to this end.