طراحي و روان سنجي ابزار مراقبت از نشانه هاي خطر كودكان كمتر از پنج سال بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Development and psychometric evaluation of an instrument for the care of danger signs in under-5 year-old children based on the Health Belief Model

زمينه و هدف: با توجه به عدم وجود پرسش‎نامه استاندارد در زمينه مراقبت‎ مادران از نشانه های خطر در كودكان بر اساس الگوهای رفتاری، پژوهش حاضر با هدف طراحی و روان سنجی ابزار مراقبت از نشانه های خطر كودكان كمتر از پنج سال بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی صورت پذيرفته است. روش‎ كار: در اين مطالعه مقطعی كه بر روی 350 نفر از مادران شهر اراك انجام شد، پس از بررسی متون، ابزار لازم طراحی، و روايی و پايايی آن بر اساس كسب نظر پانل خبرگان، محاسبه نسبت روايی محتوی، شاخص روايی محتوی، روايی صوری و نيز تعيين اعتماد ابزار با روش همسانی درونی انجام گرفت. كليه تحليل ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتايج: روايی 81 آيتم با شاخص نسبت روايی محتوای بالاتر از 79/0 و شاخص روايی بالاتر از 62/0 ارزيابی و در 7 عامل دسته‎بندی شدند. پايايی كلی ابزار تحقيق با محاسبه آلفا كرونباخ برابر 86/0 تاييد شد. پايايی پرسش‎نامه آگاهی 66/0، حساسيت درك شده 65/0، شدت درك شده 83/0، منافع درك شده 90/0، موانع درك شده 68/0، راهنماهای عمل 56/0، خودكارآمدی 63/0 و چك ليست عملكرد با 99% تعيين گرديد. نتيجه گيری: نتايج حاصل از انجام اين فرايند روان سنجی ايجاد ابزاری پايا و روا در خصوص سنجش رفتارهای مراقبت از نشانه‌های خطر در گروه آسيب پذير كودكان بر اساس سازه‎های مدل اعتقاد بهداشتی می باشد كه در تحقيقات علوم بهداشتی و كمك به حفظ سلامت كودكان جامعه موثر می باشد.

Background and Aim: Currently there is no standardized and validated questionnaire for assessing the care of danger signs in children less than 5 years by the mothers based on behavioral patterns. The aim of this study was to develop and evaluate psychometrically an instrument for assessment of the care of danger signs in children less than 5 years old by the mothers based on the Health Belief Model. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on 350 mothers in the City of Arak, Iran. After reviewing the related literature, an instrument was designed and its content validity ratio (CVR), content validity index (CVI) and face validity were measured. To measure the reliability of the scales, the internal consistency method was used. Data analysis was done using the SPSS software. Results: The scores of the CVI and CVR of the 81 items were found to be 0.79 and 0.62, respectively, the items being classified into seven categories. Based on the Cronbach's alpha, the overall reliability was 0.86. The reliability of the questionnaire for checklists of performance was 0.99, followed by those of perceived benefits (0.90), severity (0.83), perceived barriers (0.68), knowledge (0.66), perceived susceptibility (0.65), self-efficacy (0.63), and cues to action (0.56). Conclusion: The output of this psychometric process study is a valid and reliable instrument for measuring symptoms of risk behaviors in the care of vulnerable children based on the health belief model constructs, which can be used in health sciences research aiming at helping to protect the health of children.