بررسي برخي از شاخص‌هاي خسارت يخ‌زدگي در بافت شاخه درخت‌هاي انار

يكي از بزرگ‌ترين مشكل‌هاي كشت انار در ايران خسارت سرماي زمستانه است. بنابراين ارزيابي رقم‌ها و مطالعه روش‌هاي مختلف غلبه بر خسارت يخبندان در اين گياه اهميت زيادي دارد. بدين منظور يافتن شاخص‌هاي مناسب و قابل اطمينان براي ارزيابي خسارت يخ‌زدگي در درخت‌هاي انار ضروري است. در اين پژوهش از شاخص‌هاي زنده‌‌ماني قلمه، نشت يوني نسبي، نشت فنلي نسبي و رنگ پذيري بافت با تترازوليوم كلرايد براي مقايسه خسارت در شاخه‌هاي يك ساله و دو ساله نازك و ضخيم انار در شرايط يخ‌زدگي (دماهاي 10-، 15- و 20- درجه سليسيوس) استفاده شد. خسارت يخ‌زدگي در شاخه‌هاي يك ساله ضخيم با توجه به همه شاخص‌هاي مورد ارزيابي به جز رنگ پذيري با تترازوليوم از بقيه شاخه‌ها كمتر بود (oC 4/15- LT50=). اين شاخه‌ها داراي بيشترين مقدار كربوهيدرات‌هاي محلول و پرولين را داشتند اما از نظر مقدار آب با ساير شاخه‌ها تفاوت چنداني نداشتند. همبستگي شاخص زنده‌ماني با ساير شاخص‌ها سنجيده و بيشترين همبستگي با شاخص نشت يوني مشاهده شد (98%- r=). با توجه به اندازه‌گيري آسان‌تر و سريع‌تر شاخص نشت يوني نسبت به روش زنده‌ماني قلمه‌ها و نياز به ماده‌هاي گياهي كمتر، اين روش مناسب‌ترين شاخص براي ارزيابي خسارت يخ‌زدگي در انار در شرايط آزمايشگاهي تشخيص داده شد.

Winter freezing injury is one of the main problems for pomegranate production in Iran. Therefore evaluation of cultivars and different methods to overcome freezing injury is important. For this reason, it is necessary to find appropriate and reliable indices for evaluation of freezing damage in pomegranate trees. In present study cutting survival percentage, relative electrolyte leakage (EL), relative phenolic leakage and tissue coloring by tetrazolium chloride (TCC) indices were used for comparison of thin or thick of one or two year-old pomegranate shoots in freezing condition (-10, -15 and -20 oC). All evaluation indices except TCC showed the least freezing injury observed in one year-old thick shoots (LT50= -15.4 oC). These shoots had the maximum amount of soluble sugars and proline content. However, there were no difference in relation to water content between on year-old thich shoots and other shoots. Cutting survival percentage criteria that is more reliable index for the damage or tolerance rate, showed the highest correlation (r= -98%) with EL compared to other indices. EL measurement is easier and faster for evaluation than the survival percentage of cuttings, so this method detected to be the most appropriate index for evaluation of freezing injury in pomegranate winter shoots in lab condition.