مدل‌سازي فرآيند نفت‌زايي سنگ منشأ در مقاطع تراستي: مثالي از حوضه زاگرس

Oil Generation Modeling from Source Rocks in Thrusted Sections: An Example from the Zagros Basin

فرآیند نفت‌زایی موجب تولید نفت از مواد آلی سنگ‌ها در طی میلیون‌ها سال می‌شود. نفت تولید شده پس از مهاجرت، در سنگ مخزن جمع شده و یك تجمع یا میدان نفتی را تشكیل می‌دهد. در این مطالعه با استفاده از روش مدل‌سازی حوضه، تاریخچه حرارتی در یك مقطع تراستی شبیه‌سازی شده و تاریخچه هیدروكربن‌زایی سنگ‌های منشأ بررسی شده است. در این مقاله، با استفاده از داده‌های چینه‌شناسی، زمین شناسی و ژئوشیمیایی و به كمك نرم افزار مدل‌سازی یك بعدی، تاریخچه تدفین و نفت‌زایی ترسیم شده است. میزان پختگی مواد آلی سازندها، وضعیت پنجره نفت‌زایی و گاززایی و همچنین میزان كمی هیدروكربن‌زایی برای سنگ‌های منشأ پابده، كژدمی، گرو و سرگلو به‌دست آمده است. از داده‌های پختگی مواد آلی سازندها بر اساس انعكاس ویترینایت، جهت كنترل كیفی كار مدل‌سازی و اطمینان از درستی مدل، استفاده شده است. براساس این مطالعه، در مقطع تراستی، گسل موجب افزایش عمق و پختگی سنگ‌های منشأ و سرعت بخشیدن به فرآیند نفت‌زایی شده است. میزان تاثیر گسل تراستی هنگامی‌كه سنگ منشأ به مرحله حداكثر نفت‌زایی نرسیده است، بیشتر خواهد بود. در صورتی كه سنگ منشأ قبل از گسل خوردگی بخش عمده توان نفت‌زایی خود را از دست داده باشد، گسل تراستی تاثیری به مراتب كمتر در نفت‌زایی دارد.  

Oil generation is a long process of converting oil from organic matters, which takes millions of years. The generated oil migrates and accumulates in reservoir rock and is preserved as an oil accumulation or oil field. In this study, by using basin modeling method, thermal history in a thrusted section is simulated and the hydrocarbon generation history of source rocks is investigated. By means of stratigraphical, geological, and geochemistry data and using 1D basin modeling software, the burial and oil generation histories are reconstructed. In addition, organic matter maturity, oil and gas windows, and the quantity of hydrocarbon generation of Pabdeh, Kazhdumi, Garau, and Sargelu source rocks are obtained. The vitrinite reflectance data were used for the quality control of the model. Based on this study, the thrust fault has increased the depth and maturity of source rocks, and thereby the speed of the oil generation process. When the source rock is at the peak oil generation stage, thrust fault effect would be higher. If the source rock produces hydrocarbons before faulting and loses some potential, the thrust fault effect is far less