راهنماي مديريت باليني مارگزيدگي‌ها در ايران

GUIDELINES FOR THE CLINICAL MANAGEMENT OF SNAKE-BITES IN IRAN

تاريخ دريافت 21/04/1394 تاريخ پذيرش 29/06/1394 چكيده پيش‌زمينه و هدف: بسياري از نواحي ايران زيستگاه مناسبي براي مارها است. سالانه 4500 تا 7000 مورد مارگزيدگي در كشور رخ مي‌دهد. هرچند كتب و مقالات مختلفي در مورد مارگزيدگي در ايران منتشر شده ولي در حال حاضر، هيچ راهنماي باليني رايگان به زبان فارسي براي استفاده پزشكان در دسترس نيست. هدف اين مقاله ارايه يك ديدگاه جامع در مورد مارگزيدگي در ايران بود. مواد و روش‌ها: جستجوي دقيقي در بانك‌هاي اطلاعاتي الكترونيك پزشكي و كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي اروميه انجام شد. بيش از پنجاه مقاله علمي، كتب مرجع، راهنماي باليني و بروشور دارويي به دقت مورد بررسي قرار گرفت و مطالب مفيد هر مرجع ثبت شد. در مرحله بعد پيش‌نويس اوليه راهنما تهيه و مورد بازبيني قرار گرفت. در مرحله آخر، در جلسه‌اي با حضور پزشكان صاحب‌نظر از رشته‌هاي مختلف پزشكي نسخه نهايي راهنماي باليني حاضر تدوين گرديد. يافته‌ها: اين راهنماي باليني شامل اطلاعات مفيدي در مورد توزيع جغرافيايي مارها در جهان و ايران، ويژگي‌هاي كلي و نحوه شناسايي مارها، سم مار، علايم باليني، نحوه تشخيص، درجه‌بندي شدت و جزييات درمان مارگزيدگي، تجويز آنتي‌ونين، پيش‌آگهي و مارگزيدگي در گروه‌هاي خاص (كودكان و زنان باردار) و توصيه‌هايي براي پيشگيري از مارگزيدگي است. بحث و نتيجه‌گيري: برخلاف منابع قبلي كه هر يك تنها به برخي جنبه‌هاي مارگزيدگي پرداخته بودند، در اين مقاله مروري ما تلاش نموديم تا نكات دقيق و عملي مورد نياز براي مديريت همه جانبه مارگزيدگي را ارايه گردد.

Received: 12 Jul, 2015; Accepted: 20 Sep, 2015 Abstract Background & Aims: Many areas of Iran are suitable habitat for the snakes. Annually, 4500 to 7000 snakebites occur in the country. Although many books and articles have been published about the snakebite in Iran, but no clinical guideline is available freely for clinicians in Persian language. This paper aimed to present a comprehensive overview of the snakebite in Iran. Materials & Methods: A detailed search was performed in medical electronic databases and libraries of Urmia University of Medical Sciences. More than fifty scientific papers, textbooks, clinical guides and pharmaceutical brochure were accurately studied and useful details of each reference were recorded. Then the initial draft of the current guideline was prepared and reviewed. Finally, in a focus group with presence of experts from different medical specialties, the final version of current clinical guideline was developed. Results: This clinical guideline contains useful information about the geographical distribution of snakes in the world, general characteristics and identification of snakes, snake venom, clinical presentations, principles of diagnosis, severity grading and details of snakebite management, antivenom administration, prognosis and snakebites in specific groups (women and children) and some recommendations for prevention of snakebite. Conclusions: Despite previous references which have been offered only certain aspects of snakebite, accurate and practical tips required for comprehensive management of snakebite are presented in this article.