روش شناسي تفسير ميرزا لطفعلي مجتهد تبريزي

The Methodology of the Qur’an Commentary of Mirza Lotf Ali Mojtahed Tabrizi

ميرزالطفعلي مجتهد تبريزي معروف به امام جمعه، از علماي برجسته تبريز در دوره قاجاريه است و آثار علمي و خدمات فرهنگي و اجتماعي فراواني از خود به جا گذاشته است. مهم ترين اثر علمي او «تفسير القرآن الكريم» است كه به صورت نسخه خطي (تك نسخه با خط مولف) در كتابخانه مجلس شوراي اسلامي موجود مي باشد. اين مقاله به روش تحليلي ـ توصيفي ابتدا گزارش كوتاهي از شرح حال علمي و اجتماعي مجتهد تبريزي ارايه كرده، سپس روش تفسيري مفسر در زمينه هاي گوناگون را مورد توجه قرار داده و سعي شده است تا زوايايي از شيوه تفسيري او با استناد به شواهدي از متن تفسير، به صورت مستند تبيين گردد. استفاده بهينه امام جمعه تبريزي از انواع منابع تفسير اعم از قرآن، روايات، منابع لغوي و ادبي موجب شده است كه تفسير ايشان در مجموعه تفاسير جامع قرار بگيرد و بدين ترتيب، مي توان روش تفسيري ايشان را روش تفسير جامع دانست.

Mirza Lotf Ali Mojtahed Tabrizi, known as ‘’Imam Jome,’’ is one of the eminent scholars of Tabriz in the Qajari era and has many erudite works and many social, cultural achievements. His main erudite work is the the Holy Qur’an Commentary which exists in the library of the Islamic Consultative Assembly in the form of a manuscript. Using an analytical-descriptive method, this paper first presents a brief account of the social and scientific life of Mojtahed Tabrizi, and then expounds the interpretive method of the interpreter in different fields in an attempt to explain the characteristics of his interpretation method which depends on evidence from the text of interpretation in the form of documentation. Imam Jome’ Tabrizi’s optimized use of such kinds of interpretation sources, like the Quran, narrations, literal and lexical sources causes his interpretation to be one of the comprehensive interpretations, and thus, his method of interpretation can be considered a comprehensive method of interpretation.