بررسي و آناليز حوادث منجر به قطع عضو در كار با دستگاه‌هاي پرس به كمك روش تركيبي Ishikawa و SCATدر يك شركت خودروسازي

Analysis of accidents leading to amputations associated with operating with press machines, using Ishikawa and SCAT Combined method in a car manufacturing company

مقدمه: با صنعتی شدن جوامع، حوادث ناشی از كار به عنوان يكی از عوامل تهديد كننده حيات آدمی ظهور نمودند و در حال حاضر آناليز علل حوادث و تهيه اقدامات كنترلی جهت پيشگيری از وقوع مجدد حوادث با علل وقوع مشابه، امری ضروری به حساب می آيد.   روش كار: روش پژوهش حاضر به صورت توصيفی تحليلی می‌باشد كه در اين راستا، داده‌های گردآوری شده به روش تركيبی Ishikawa و SCATتجزيه و تحليل شده و نتايج حاصل از رابطه بين متغيرها مورد بررسی قرار گرفته است. بر اين اساس، ابتدا حوادث منجر به قطع عضو در كار با دستگاه‌های پرس (گير كردن بين دو جسم) بر اساس روش Ishikawa مورد آناليز قرار گرفت و سپس خروجی علل وقوع حوادث در سه دسته علل مستقيم، علل واسط و علل ريشه‌ای و به همراه اقدامات كنترلی در جدول SCAT جای‌گذاری شد. نتايج حاصل از توزيع پرسش‌نامه گردآوری و تاثير علل وقوع حوادث از طريق آزمون كای دو و رتبه بندی آن‌ها از طريق آزمون فريدمن مشخص و بر اساس علل وقوع حوادث، اقدامات كنترلی متناسب تهيه و پيشنهادات لازم ارايه گرديد.   يافته ها: مهم‌ترين علل واسط وقوع حوادث، عجله و شتاب در انجام كار، مهم‌ترين علل ريشه‌ای وقوع حوادث، سرپرستی نامناسب و نظارت غير اثر بخش و از مهم‌ترين اقدامات كنترلی، استقرار سيستم مديريت HSE موثر در سازمان می‌باشد.   نتيجه گيری: مطابق اين پژوهش اصلی ترين علت واسط بروز حوادث منجر به قطع عضو در كار با دستگاه‌های پرس، عجله و شتاب در كار به دليل افزايش تيراژ توليد علی الخصوص از سوی كاركنان شركت‌های پيمانكاری می‌باشد. از طرفی پويا نبودن سيستم HSE در كنار نظارت غير اثر بخش بر رفتار نا امن كاركنان از سوی لايه‌های اول مديريت و نظارت در كف كارگاه‌ها، از عوامل ريشه‌ای بروز اين‌گونه حوادث شناسايی گرديد.

Introduction: By industrialization, work-related accidents emerged as one of the most threatening factors of human life; therefore analyzing the causes of accidents and providing control measures to prevent reoccurrence of similar accidents are of crucial importance.   Method and Materials: This is an analytical-descriptive study in which the collected data were analyzed using Ishikawa and SCAT methods; and results related to the relationships between variables were examined. In this sense, first, accidents leading to amputations associated with operating with press machines (stuck between two objects) were analyzed by Ishikawa method and the obtained causes were classified into three groups: direct causes, interface causes, and root causes. Then, the obtained causes and the control measures were placed in SCAT table. The effect of causes of accidents and their ranking were determined using Chi-Square Test and Friedman's test, respectively. Accordingly, appropriate control measures were provided based on the accidents causes.   Results: The most significant interface causes is hurry at work; the most significant root causes is inappropriate and ineffective supervision; and the most important control measures is establishing effective HSE management system in the organization.   Conclusion: According to results, the main interfce causes of accidents leading to amputation due to operating with press machines is hurry at work because of increased production volume particularly by contractor companies. Furthermore, non-dynamic HSE system accompanied by ineffective supervision of personnel’s unsafe acts by the first layers of management are recognized as the basic causes of such accidents.