بررسي رابطه بين جو ايمني و عملكرد ايمني كاركنان با توجه به نقش ميانجي دانش ايمني و انگيزش ايمني در مجتمع مس سرچشم

Relationship between employees\ʹ safety climate and safety performance with respect to mediating effect of safety knowledge and safety motivation in Sarcheshmeh copper complex

مقدمه: پژوهش حاضر، در پی وارسی رابطه بين جو ايمنی و عملكرد ايمنی كاركنان با توجه به نقش ميانجی دانش ايمنی و انگيزش ايمنی است.   روش انجام كار: اين پژوهش از نظر هدف، پژوهشی كاربردی است و بر اساس روش گردآوری داده‌ها، توصيفی- پيمايشی می‌باشد و از نظر روش تجزيه و تحليل داده‌ها، از نوع همبستگی است. جامعه آماری اين پژوهش تمامی كاركنان اين واحد به تعداد 4525 نفر را در بر می‌گيرد. اين تحقيق در دی‌ماه سال 93 انجام شد. جمع آوری داده‌ها از طريق چهار پرسش‌نامه (جو ايمنی، دانش ايمنی، انگيزش ايمنی و عملكرد ايمنی) صورت گرفت. تعداد 354 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران و به روش تصادفی طبقه ای تعيين شدند. پرسش‌نامه‌ها به نسبت تعداد كاركنان در هر واحد توزيع و سپس جمع آوری شد. پاسخ دهندگان مطابق مقياس ليكرت از كاملاً موافق تا كاملاً مخالف كه در دامنه (1) تا (5) امتيازدهی شده بود، به گزينه‌ها پاسخ دادند.   يافته‌ها: داده‌های به‌دست آمده از طريق پرسش‌نامه، با استفاده از نرم افزار SmartPLS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نرمال بودن متغيرها با استفاده از آزمون كلموگروف - اسميرنوف كه فرض نرمال بودن متغيرها تاييد شد. برای تجزيه و تحليل داده از روش حداقل مجذورات جزيی (PLS) و برای آزمون فرضيه‌های تحقيق نيز از روش‌های الگويابی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. جهت بررسی پايايی ابزار تحقيق از روش آلفای كرونباخ و ضريب پايايی تركيبی (CR) استفاده شده است كه ضريب مربوط به همه متغيرها بالاتر از 0.7 و قابل قبول می‌باشد. برای سنجش روايی پرسش‌نامه از ميانگين واريانس استخراج شده (AVE) نيز استفاده گرديد كه بيش از 4/0 و درحد نسبتاً قابل قبولی بود.  هم‌چنين برای بررسی برازش مدل ساختاری از معيارهای ضرايب معناداریZ، R_square، Q2 و در نهايت از معيار اندازه تاثيرf 2  استفاده شده است كه نتايج به‌دست آمده نشان دهنده برازش مناسب مدل می‌باشد.   نتيجه گيری: نتايج به‌دست آمده تمامی فرضيات تحقيق را مورد حمايت قرار می‌دهد و نشان می‌دهد جو ايمنی به طور مستقيم بر عملكرد ايمنی تاثير دارد.  هم‌چنين دانش ايمنی و انگيزش ايمنی نقش واسطه ای را در رابطه بين جو ايمنی و عملكرد ايمنی دارند. علاوه بر آن دانش ايمنی از طريق انگيزش ايمنی نيز بر عملكرد ايمنی تاثير گذار است. با توجه به نتايج تحقيق پيشنهاد می‌شود جو ايمنی كاركنان با تقويت مولفه‌های موثر بر آن با توجه به مدل تحقيق بهبود يابد، دانش ايمنی كاركنان ارتقاء يافته و انگيزش ايمنی كاركنان نيز تقويت گردد.  هم‌چنين پيشنهاد می‌شود عوامل فردی و سازمانی ديگر نيز شناسايی و به مدل وارد شود. علاوه بر آن می‌توان با شناسايی متغيرهای مداخله گر نقش آن‌ها را نيز در عملكرد ايمنی مورد مطالعه قرار داد.

Introduction: The present study aimed to investigate the relationship between safety climate and safety performance with respect to the mediating effect of safety knowledge and safety motivation.   Material and method: The study population was a sample of 354 subjects chosen by Cochran formula among all 4252 employee in Sarcheshmeh copper complex in Rafsanjan, 2015. The participants were selected according to stratified random sampling. Data collection was done by four questionnaires (safety climate, safety knowledge, safety motivation, and safety performance).The Cronbach's alpha and composite reliability (CR) were used to evaluate the reliability of the study tools and the coefficient of all variables were acceptable with values of higher than 0.8. Moreover, validity of the questionnaires was confirmed by convergent validity and divergent validity, R-square, effect size (f2), and Q2 criterion. The Average Variance Extracted (AVE) was greater than 0.4 which is relatively acceptable. The obtained data were analyzed using SmartPLS software.  Result: Kolmogorov-Smirnov test was used to investigate the normality status of variables distribution. Furthermore, Structural Equations Method (SEM) was adopted to test the research hypotheses.The results confirmed all the research hypothesis and showed safety climate direct effect on safety performance. Moreover, safety motivation and safety knowledge have mediating role in the relationship between safety climate and safety performance. Safety motivation can also mediate the relationship between safety knowledge and safety performance.   Conclosion: Overall, it is recommended to improve safety climate, considering its influencing components. Employees' safety knowledge and safety motivation should also be promoted. Additionally, it is recommended to determine other personal and organizational parameters and include them into the model. By determining the mediating variables, their role in the safety performance can be investigated.