توزيع اجزاي فسفر معدني در خاك آهكي تيمار شده با كود مرغي و فسفر در زمان هاي مختلف خواباندن

Distribution of Inorganic Phosphorus Fractions in a Calcareous Soil Amended with Poultry Manure and Phosphorus Fertilizer at Different Times of Incubation

كودهاي آلي با تغيير شرايط شيميايي، فيزيكي و زيستي خاك به طور موثري بر توازن عناصر غذايي از جمله فسفر اثر مي-گذارند. در اين مطالعه تاثير دو سطح فسفر شامل 100 و 200 ميلي گرم بر كيلوگرم از دو منبع كود مرغي و مونوفسفات پتاسيم بر شكل هاي فسفر معدني در يك دوره زماني 90 روزه (5، 15، 30، 45، 60 و 90 روز) مورد بررسي قرار گرفت. شكل هاي فسفر معدني شامل فسفر قابل استخراج با آب (H2O-P)، فسفر قابل استخراج با بيكربنات سديم 5/0 مولار(NaHCO3-P)، فسفر قابل استخراج با سود (فسفر متصل به آهن و آلومينيوم) و فسفر قابل استخراج با اسيد (فسفات هاي كلسيم) از طريق عصاره گيري متوالي تفكيك و اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد كه در تيمار شاهد بخش عمده اي از فسفر معدني خاك به صورت فسفر قابل استخراج با اسيد (102-4/187 ميلي گرم بر كيلوگرم) مي باشد. كاربرد كود مرغي و مونوفسفات پتاسيم سبب افزايش معني دار فسفر قابل استخراج با آب، سود و اسيد در خاك شد. بعد از كاربرد هر دو منبع آلي و معدني، شكل هاي لبايل و نسبتاً لبايل (NaHCO3-P و NaOH-P) افزايش و در انتهاي دوره خواباندن به پايدارترين شكل فسفر (Ca-P) تبديل شد. ميزان تبديل فسفر لبايل به شكل غير لبايل در خاك تيمار شده با كود مرغي كمتر بود كه نشان از تاثيرات مثبت اين كود در افزايش شكل هاي لبايل فسفر خاك (NaHCO3-P و NaOH-P) براي يك دوره طولاني تر دارد. همبستگي بالا و معني دار (P < 0.01) بين NaHCO3-P و فسفر قابل دسترس خاك (93/0-81/0=r) در تمامي زمان هاي خواباندن، نشان از نقش مهم اين شكل از فسفر در تامين فسفر مورد نياز گياه دارد. بر اساس نتايج اين تحقيق كاربرد تلفيقي كود مرغي و كود شيميايي در خاك هاي آهكي به عنوان راهكار افزايش فسفر قابل دسترس گياه پيشنهاد مي شود.

Organic amendments considerably affect balance of nutrients such as phosphorus (P) by influencing the chemical, physical, and biological properties of soil. In the incubation study, the effects of two levels of P (100 and 200 mg kg-1) from two sources (poultry manure and KH2PO4) on inorganic P (Pi) fractions were investigated during 90 d (5, 15, 30, 45, 60, and 90 days). Phosphorus fractions were sequentially extracted with water (H2O-P), 0.05 M NaHCO3 (NaHCO3-P), 0.1 M NaOH (Al and Fe bound P) and 1 M HCl (Ca-P). The results showed that most of soil Pi in the control treatment was present in the HCl-P fractions (102-187.4 mg kg-1). Poultry manure and KH2PO4 application significantly increased NaHCO3-P, NaOH-P and HCl-P. Labile Pi fractions (NaHCO3-P and NaOH-P) were increased after organic and inorganic P amendments and then converted to most stable Pi fraction, Ca-P, by the end of the incubation period. This transformation was more severe for KH2PO4 amended soil indicating that poultry manure allowed P to be retained in more labile fractions for a longer period. Supporting this idea, highly significant correlation (r=0.81-0.93, P < 0.01) was found between NaHCO3-P and available P in all incubation times. According to the results of the study, combined use of poultry manure and chemical P-fertilizer in calcareous soils could act as a source of plant available P.