پديد آورندگان :
سرچشمه پور، مهدي نويسنده استاديار گروه علوم و مهندسي خاك دانشگاه شهيد باهنر كرمان Sarcheshmehpour, M. , بشارتي ، حسين نويسنده دانشيار موسسه تحقيقات خاك و آب كشور، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، كرج، ايران Besharati , H. , ثواقبي، غلامرضا نويسنده ,
كليدواژه :
باكتريهاي حل كننده فسفات , تلقيح , تيوباسيلوس , خاك فسفات , گوگرد
چكيده فارسي :
تبديل خاك فسفات به كودهاي فسفري پر هزينه است و مصرف آنها همواره خطر آلودگي خاك از طريق تجمع عناصري مثل كادميم را نيز به دنبال دارد. در صورتي كه بتوان قابليت جذب و فراهمي فسفر خاك فسفات را افزايش داد، تحولي بزرگ در تغذيه فسفري گياهان رخ خواهد داد. در اين تحقيق پتانسيل استفاده از باكتري هاي حل كننده فسفات و تيوباسيلوس بومي باغات پسته براي افزايش كارايي خاك فسفات و بهبود شرايط تغذيه اي نهال پسته مورد مطالعه قرار گرفت. آزمايش گلخانه اي به صورت فاكتوريل، شامل 5 تيمار تلقيح و 3 سطح شوري بود كه در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار اجرا شد. تيمارهاي تلقيح شامل شاهد بدون كود و تلقيح (T1)، خاك فسفات (T2) خاك فسفات همراه با دو جدايه حل كننده فسفات شامل Pantoea dispersa و P. thivervalensis (T3) ، خاك فسفات همراه با گوگرد و سه جدايه تيوباسيلوس (T4) و خاك فسفات همراه با گوگرد، دو جدايه حل كننده فسفات و سه جدايه تيوباسيلوس (T5) و سطوح شوري شامل S0، S1 و S2، به ترتيب با مقادير عددي 3، 8 و 16 دسي زيمنس بر متر بودند. با توجه به نتايج بدست آمده، افزايش شوري باعث كاهش معني دار وزن تر و خشك اندام هوايي و ريشه، ميانگين ارتفاع و تعداد برگ به ازا نهال، مقدار جذب عناصر فسفر و آهن شد و بر غلظت فسفر و مقدار جذب روي تاثير معني داري نداشت. تيمارهاي باكتري تاثير معني داري بر وزن تر و خشك اندام هوايي، ميانگين ارتفاع و تعداد برگ، غلظت فسفر و آهن و ميزان جذب عناصر فسفر، آهن و روي داشتند. استفاده از باكتري هاي حل كننده فسفات به همراه خاك فسفات بيشترين تاثير مثبت را بر وزن تر و خشك اندام هوايي و ميانگين ارتفاع و تعداد برگ به ازا نهال داشت و صفات فوق را نسبت به تيمار شاهد به ترتيب 1/36، 8/37، 5/11و 1/27 درصد افزايش داد. استفاده از باكتري هاي اكسيدكننده گوگرد به همراه خاك فسفات و گوگرد (T4)، و نيز مخلوط حل كننده هاي فسفات و اكسيدكننده هاي گوگرد به همراه خاك فسفات و گوگرد (T5) بيشترين تاثير را از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر ايجاد كرد. تيمار T4 از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر و تيمار T5 از نظر مقدار فسفر در تمام سطوح شوري اختلاف معني داري را با شاهد بدون تلقيح داشتند. اگر چه مصرف خاك فسفات به تنهايي نسبت به تيمار شاهد باعث افزايش غلظت و مقدار جذب فسفر شد، اما اثر اين تيمار با اختلاف معني داري كمتر از تيمارهاي تلقيح با باكتري ها بود.
چكيده لاتين :
Conversion of rock phosphate to phosphorus fertilizers is expensive and their consumption can increase the risk of soil pollution via accumulation of heavy metals like cadmium. Increasing p availability of rock phosphate is important in plant P nutrition. In this research, potential use of phosphate solubilizing and Thiobacillus bacteria were studied for increasing rock phosphate efficiency and pistachio seedling growth. The greenhouse experiment was factorial with five bacterial and three salinity levels as completely randomized design with four replications. Inoculation treatments included a control without fertilizer and inoculation (T1), rock phosphate (T2), rock phosphate with two phosphate solubilizing strains contain pantoea dispersa and p. thivervalensis (T3), rock phosphate with sulfur and three Tiobacilluce isolates (T4), and rock phosphate with sulfur, two phosphate solubilizing strains and three Tiobacilluce isolates (T5). Also, three salinity levels including S0, S1, and S2, respectively, 3, 8, and 16 dS/m were applied. Increasing salinity significantly reduced wet and dry weights of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, total uptake of P and Fe, had no significant effect on P concentration and Zn uptake. Bacterial treatment had significant effect on wet and dry weight of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, P and Fe concentrations, and total uptake of P, Fe, and Zn. Use of phosphate solubilizing bacteria with rock phosphate had the highest effect on wet and dry weights of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, and increased them by, respectively, 36.1%, 37.8%, 11.5%, and 27.1 per cent compared with the control. Combination of sulfur oxidizing bacteria with sulfur and rock phosphate (T4), and also combination of phosphate solubilizing and sulfur oxidizing bacteria with sulfur and rock phosphate (T5), had the highest effect on phosphorus concentration and uptake. The T4 treatment in case of P concentration and uptake and the T5 in case of P uptake had significant difference with the control in all salinity levels. However, application of rock phosphate increased P concentration and uptake, but the effect was significantly less than bacterial treatment.
