بررسي تاثير رانت دولتي و انحصارات اقتصادي بر سرمايه اجتماعي در ايران(1368 - 1384)

Rentire state, Economic monopolies and Social capital in Iran (1968-1984)

اغلب كشورهاي داراي منابع طبيعي، از درآمدهاي مستقل از ماليات در جامعه برخوردار ند. برخورداري دولت از درآمدهاي سرشار ناشي از صدور منابع طبيعي، تمايل براي بهره برداري از اين منابع را بالا برده و در نتيجه با ايجاد انحصارات، كنترل حوزه هاي اقتصادي و ايجاد شبكه هاي حامي- پيرو تمايل به رانت جويي افزايش مي‌يابد. اين مهم نيز مي تواند تاثيرات سويي را بر سرمايه اجتماعي وارد نمايد و در نتيجه گسترش شبكه هاي عمودي به جاي افقي، تضعيف هنجارها و اعتماد اجتماعي را موجب گردد. اين پژوهش به صورت توصيفي – تبييني تلاش مي‌كند تاثير رانت نفتي بر سرمايه اجتماعي در ايران بين سال‌هاي 1368 تا 1384 را مورد تحليل و بررسي قرار دهد. مقاله بر اين باور است كه افزايش و تشديد انحصارات دولتي، سرمايه اجتماعي را دچار ضعف و اختلال مي كند به گونه اي كه اين امر در كوتاه مدت عامل بروز فساد گسترده دولتي و اجتماعي و در درازمدت زمينه ساز آنومي اجتماعي مي گردد. لذا اگر حفظ مالكيت خصوصي، توزيع عادلانه فرصت ها، برابري همگان در مقابل قانون، تشويق به مشاركت و در نهايت مبارزه با فساد مورد توجه قرار نگيرد، دستيابي به توسعه، امكان پذير نخواهد بود.

Most of the countries holder of natural resources are independent of income tax in their community. It seems, having a huge revenue earned from export of natural resources tends to increase utilization of these resources and leads to monopolies, control and economic areas pursuant supporter networks tend to increase rent-seeking. It can also have negative effects on social capital and networks, thus extending vertically rather than horizontally, undermining the norms and social trust cause. This research based on descriptive – explanatory method, tries to analyze and examine the impacts of oil rent on social capital in Iran between 1368 and 1384. Paper believes that the increase and intensification of state monopolies, social capital as a regulator of human relations and organizational norms and public confidence is weak and disorder in the short term, so that it causes widespread government corruption and in the long term resulting in social anomie.