بررسي رابطه تفكر انتقادي و ميزان و زمينه تبعيت از گروه‌هاي مرجع ديني در بين دانشجويان كارشناسي ارشد دانشگاه‌هاي تهران

Relationship between Critical Thinking and Adherence to Religious Reference Groups in M.A. Students of Tehran’s Universities

حضور روحانيت در عرصه‌هاي مختلف زندگي ديني، اجتماعي و اقتصادي جامعه ايران هم با مباني نظري اسلامي (با تكيه بر امامت و ولايت) مشروعيت يافته و هم بر بستري از ضرورت تاريخي توجيه شده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه منزلت روحانيون پس از انقلاب اسلامي به‌خصوص در بين جوانان دچار تغييراتي شده است. با توجه به قوت گرفتن رويكردهاي نقادانه در نظام آموزشي كشور و گسترش تفكر انتقادي، در اين مقاله بر آنيم كه با روش كمّي پيمايش به بررسي رابطه تفكر انتقادي و ميزان تبعيت از روحانيت در بين دانشجويان بپردازيم. جامعه آماري اين پژوهش را دانشجويان كارشناسي ارشد دانشگاه‌هاي دولتي تهران در سه دانشگاه الزهرا، دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه شهيدبهشتي تشكيل مي‌دهد. نمونه آماري نيز با استفاده از فرمول كوكران و با نمونه‌گيري متناسب با حجم 370 نفر انتخاب شدند. نتايج حاكي از آن است كه بين تفكر انتقادي و ميزان تبعيت از روحانيت رابطه معناداري وجود ندارد. اما خرده‌مقياس‌هاي كنجكاوي و ذهن باز رابطه‌اي منفي با تبعيت از روحانيت دارد و حقيقت‌جويي رابطه مثبتي با تبعيت از روحانيت دارد. همچنين بر اساس نتايج كسب‌شده بين تفكر انتقادي و مراجعه دانشجويان به متخصصان ديني غيرروحاني رابطه مثبتي وجود دارد.

Presence of Clergymen in religion, social and political life had been legitimized with Islamic theoretical base and historical necessity in Iran’s society. Surveys have shown that clergymen’s prestige has been changed (Particularly among the youth) after the Islamic Revolution. Regarding the extension of critical approach and critical thinking in education system, the purpose of this research is to investigate the relation between studentsʹ critical thinking and adherence to clergymen. The statistical population included all MA students of state universities in Tehran . Three hundred seventy (370) students were selected through Kuokranʹs formula and PPS sampling. The results have shown that there is not a significant relation between critical thinking and adherence to clergymen. But adherence to clergymen is shown to have a negative relation with inquisitiveness and open-mindedness subscales. There is a positive relation between truth-seeking and adherence. Also there is a positive relation between critical thinking and going to non-clergy specialists of religion.