پوشش زنان و دلالت‏هاي معنايي آن (مطالعه موردي: زنان جوان شهر كرمانشاه)

clothing and its significations (Case study: Young women of Kermanshah)

هدف اين پژوهش، واكاوي ژرف نگرانه دلالت ها و معاني پوشش زنانه در يك فضاي اجتماعي/ فرهنگي خاص است. فضا اين پژوهش شهر كرمانشاه است كه تنوع قومي/ مذهبي و قشربندي اجتماعي پيچيده‌اي دارد. اين پژوهش، در بخش رويكرد نظري، كوشيده است با كمك مجموعه‌اي از مفاهيم نظريِ بيان‌شده مرتبط با اين موضوع از سوي برخي جامعه شناسان (گيدنز، زيمل، گافمن)، گونه‌اي صورت بندي مفهومي/ نظري از موضوع پوشش و بدن ارايه دهد. با اينكه اين مفاهيم متعلق به سنت هاي نظري متفاوتند بنابراين درآميختن آنها بدون دشواري و تناقض نيست؛ در نقش مجموعه سازه هاي نظريِ روشنگر مي توانند در كنار هم بر جنبه‌هاي مختلف پديده موضوع پژوهش پرتو افكنند. روش پژوهش به‌كاررفته، كيفي نظريه پردازي داده محور يا همان نظريه مبنايي است كه در آن از فن مصاحبه عميق فردي براي گردآوري داده ها استفاده شده است. نمونه پژوهش براساس تلفيقي از دو شيوه نمونه گيري هدفمند (با معيار حداكثر تنوع) و نظري (با معيار اشباع نظري) انتخاب شده است. براساس نتايج پژوهش پوشش از ديدگاه زنان مختلف، دلالت و معناي يكسان ندارد. درمجموع داده هاي توليدشده در قالب 138 مفهوم، 31 موضوع عمده، 7 موضوع محوري (كه مبناي خط سير ما را در پژوهش است) و يك هسته مركزي كدگذاري شده اند. موضوع هاي عمده عبارتند از: پوشش رفتاري فراتر از حجاب، پوشش ميانجي هويت يابي و تمايزبخشي، پوشش به‌مثابه مديريت بدن و نماد بازانديشي، پوشش در نقش بخشي از فرآيند زيبايي شناختي بدن، پوشش در كشاكش الزام هاي ساختاري و انتخاب هاي فردي و پوشش در نقش حفاظ امنيتي. موضوع نهايي پژوهش نيز پروبلماتيك شدن پوشش است كه موضوع هاي ديگر حول آن شكل گرفته اند و بيانگر دلالت هاي متفاوت پوشش از ديدگاه زنان نمونه پژوهش، در نقش كنشگران زمينه پژوهش هستند.

This article attempts to study the meanings and significations of women’s clothing in a particular cultural/ social space, namely Kermanshah city. This city is highly heterogeneous religiously, ethnically and culturally has got a very complicated social stratification. Women’s clothing, being problematic due to interweaving of traditional/ modern aspects of lifestyles in Iran, is a sign with various meanings and significations which plays different functions according to its specific context. The theoretical basis of this research is a constellation of Giddenz, Simmel and Goffman about body management, lifestyle, clothing and sense-making processes in everyday life. The different concepts of these thinkers, we claim, can be formulated into a useful conceptual framework that clarifies the various aspects of the subject matter. The research method is a qualitative one, namely grounded theory; and individual deep interview is used for gathering data. The sampling is achieved through purposeful/theoretical sampling, with variation and theoretical saturation in mind. The findings show that women interpret clothing differently and their interpretations can be categorized into 138 concepts, 31 main categories and 7 central categories. In the final pace, a central core is derived from this codification. The main categories are: clothing is something beyond Hejab; clothing is a way of distinction and identification; a way of body management and self-reflection; a mediation of body representation; a product of agency/structure struggle and an instrument for creating security. The core conclusion of this article is that clothing has been problematic among women is being interpreted differently. Key words: body, closing, distinction and identification, grounded theory, representation, women..