تحليلي بر هويت پلاك‌هاي گچي شكار شاهي از چال ترخان– عشق آباد

Investigating a Royal Hunting Stucco Plaque from Chal Tarkhan- Eshgh Abad

يكي از محوطه هاي بسيار مهمي كه به نحوي منحصر به فرد، موضوع شكار شاهانه را در هنر گچ بري دوره ساساني به نمايش گذاشته است، كاخ‌هاي دوگانه چال ترخان- عشق آباد است. در اين كاخ‌ها تعداد بسياري پلاك گچي از شاهان ساساني با موضوع شكار به دست آمده است كه با وجود مطالعه محققان مختلفي نظير تامپسون و كروگر، هويت واقعي و زمان خلق آن ها مشخص نشده و همچنان به عنوان يكي از مشكلات مطرح در باستان شناسي و هنر دوره ساساني باقي مانده است. قطعات گچي چال ترخان كه با نقش مايه شاه شكارگر در اين مقاله مطالعه شده است، شامل پلاك‌هاي بهرام گور، آزاده (محبوبه بهرام) سوار بر شتر، شاه سوار بر آهو و قطعاتي است كه شاهي سواره را در حال شكار گراز نشان مي‌دهد. در اين مقاله سعي بر آن است تا ضمن توصيف دقيق و جامع قطعات گچي، به جزييات شمايل نگاري و تاج شناسي شاه دقت كاملي شود و در گام دوم، با مقايسه، تحليل و سبك شناسي قطعات، هويت واقعي شاه شكارگر و زمان ايجاد اين پلاك‌هاي گچي تعيين شود.

One of the most important sits of Sasanian period in Iran from which the Royal Hunting Plaques were recovered has been Chal Tarkhan of Eshgh Abad. There was a Sasanian palace containing a considerable number of stucco representing variety of subject pointing to a deep understanding of Sasanian stucco art. In spite of the researchers made by e.g. Thompson and Kroger on this Plaques yet, there have been doubts around their true identity as well as theirs art styles. The pieces of Chal Tarkhan stucco plaques represen three version of hunting scene by Sasanian Kings consisting of Bahram and Azade on a camel, King on a deer and several pieces of the King on the horseback. In this article we review the most special characteristics of the plaques motifs through making a comparative study among the well known motifs of Sasanian objects to place the Royal Hunting of Chal Tarkhan Plaques in their real chronological order. We also attempted to explain the artistic sides of the Plaques as the different art works of Sassanians represent different ideas and motifs.