تاثير رويشگاه، قطر ريشه و نوع بافت بر ميزان برخي مواد ثانويه شيرين بيان در خراسان رضوي (قوچان)

The effect of habitat, root diameter, and type of tissue on some secondary metabolites content of Licorice (Glycerrhiza glabra) in Khorasan Razavi (Ghoochan)

شيرين بيان به‌دليل داشتن تركيبات ثانويه و اسيد گليسيريزيك طبيعي، مورد استفاده صنايع داروسازي است. بدين‌منظور پژوهش حاضر بر اساس طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در شهرستان قوچان در دو ارتفاع (1252 و 1722 متري از سطح دريا به‌ترتيب روستاي اتر آباد و نوروزي) و سه قطر (كمتر از يك، يك تا دو و بيشتر از دو سانتي‌متر) و دو اندام (پوست و چوب ريشه) انجام گرديد. در اين آزمايش مقدار وزن‌تر و خشك، فنل كل، فلاونوييد كل و خواص آنتي اكسيداني ريشه شيرين بيان و ميزان گليسيريزين اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد ارتفاع و قطر ريشه بر كليه صفات مورد بررسي در سطح يك درصد داراي اثر معني‌دار بود، به‌طوري كه كه بيشترين ميزان وزن تر و خشك مربوط به ارتفاع بالا در پوست ريشه به قطر كمتر 2-1 سانتي متر بدست آمد. بيشترين ميزان فنل كل مربوط به ارتفاع 1252 متر از سطح دريا در پوست ريشه به قطر بيشتر از دو سانتي متر و كمترين آن در ارتفاع 1722 متر از سطح دريا در پوست ريشه به قطر 2-1 سانتي‌متر مشاهده شد. همچنين بيشترين ميزان فلاونوييد كل در ارتفاع 1252 متري در پوست ريشه به قطر كمتر از يك سانتي متر بدست آمد. بيشترين ميزان گليسيريزين در چوب ريشه نيز به قطر كمتر از يك سانتي متر در ارتفاع بالا و كمترين ميزان آن در پوست ريشه كمتر از يك سانتي متر قطر در ارتفاع پايين مشاهده شد. بيشترين خواص آنتي اكسيداني نيز مربوط به پوست ريشه به قطر بيش از 2 سانتي متر در ارتفاع بالا بود.

Licorice is used in medicinal industries because of having secondary metabolites and natural glycerrhizic acid. A factorial experiment based on completely randomized design was carried out with three replications in Ghoochan. The parameters consisted of two height levels (1252, 1722 meters above sea level in Etrabad and Norouzi villages, respectively) and three root diameters (less than 1, 1-2 and more than 2 centimeters), and two organs (skin and wood). In this experiment total phenol, total flavonoids, antioxidant activity, and the content of glycyrrhizin were measured. The results showed that height and root diameter had significant effect (P?0.01), so that the maximum extent of fresh weight and dry matter were obtained at the higher altitude and in skin of the roots with less than 1-2 centimeters in diameter. The maximum total phenol content was observed at the altitude of 1252 m above sea level in skin of the roots more than 2 centimeters in diameter while the minimum was observed at the altitude of 1722 m above sea level in the skin of the roots 1-2 cm diameter. Also the maximum total flavonoids content was produced at the altitude of 1252 m in skin of the roots less than two centimeter while the minimum was related to higher altitude in wood of the roots more than 2 centimeters in diameter. The maximum level of glycyrrhizin was observed in wood of the roots less than 1 centimeter in diameter at the altitude of 1722 m while the minimum was observed in skin of the roots less than 1 centimeter in diameter and at the lower altitude. The maximum antioxidant effect was obtained skin of the roots more than 2 centimeters in diameter and at higher height.